»Η Μαχη του Μαραθωνος

Του Κ.Ι. Δεσποτόπουλου* ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Εφέτος, 2010 μ.Χ., συμπληρώνονται δύο και ημίσεια χιλιετίες από τη Μάχη του Μαραθώνος (Σεπτέμβριος 490 π.Χ.). Η μεγάλη αυτή επέτειος αξίζει να τιμηθεί με νηφάλιο αναλογισμό της ένδοξης αυτής μάχης. Ενδειξη της ανέσπερης φήμης της ανά την οικουμένη αποτελεί και η εκπομπή του ραδιοφωνικού σταθμού της Μόσχας τον Νοέμβριο 1940: Οι Ελληνες στην Πίνδο έγραψαν νέον Μαραθώνα.

Για τη νίκη των..

Αθηναίων στον Μαραθώνα συνέβαλαν: η ομοψυχία του αθηναϊκού λαού προς υπεράσπιση της ελευθερίας του, με υπερνίκηση των πολιτικών αντιθέσεων μεταξύ των πολιτών· η ευψυχία και η σωματική αλκή των Αθηναίων μαχητών, ασκημένων στον αθλητισμό από την εφηβεία των και ο βαρύς οπλισμός των και τα τρία πολύ ενισχυτικά στον αγχέμαχο αγώνα· το άριστο σύστημα επιστρατεύσεως των Αθηναίων και συνθέσεως των στρατιωτικών μονάδων, βασισμένο στην Κλεισθένεια θέσπιση των δέκα «φυλών», ο πρόσφατος συγκλονισμός και φρονηματισμός των από τη θεατρική παράσταση του έργου του Φρυνίχου «Μιλήτου Αλωσις»· και προπάντων η εύστοχη στρατηγική του αρχιστρατήγου, κατά συναίνεση των άλλων στρατηγών, Μιλτιάδου.

Στη συνείδηση των συγχρόνων της Μάχης του Μαραθώνος Ελλήνων υπήρξαν οι Αθηναίοι πρόμαχοι της Ελλάδος, όπως τονίσθηκε στο νικητήριο επίγραμμα του Σιμωνίδου «Ελλήνων προμαχούντες Αθηναίοι Μαραθώνι...». Στη συνείδηση των ίδιων των Αθηναίων μαχητών, η συμμετοχή στην κρίσιμη εκείνη μάχη ίσχυε ως το ύπατο επίτευγμα του βίου των, όπως υποδηλώνει το επιτύμβιο επίγραμμα του μεγαλεπήβολου Αισχύλου «...αλκήν δ’ ευδόκιμον Μαραθώνιον άλσος αν είποι...». Μετά δεκατρείς δεκαετίες και πλέον ο Πλάτων επισήμανε την και πανευρωπαϊκά σωστική αξία της Μάχης του Μαραθώνος· καθώς χαρακτηρίζει την πολεμική δράση των Περσών ως προγραμματισμένη όχι μόνον εναντίον των Ελλήνων, αλλά εναντίον και του συνόλου σχεδόν των κατοίκων της Ευρώπης: «ότε η Περσών επίθεσις τοις Ελλησιν, ίσως δε σχεδόν άπασιν της την Ευρώπην οικούσιν, εγίγνετο» (Νόμοι 698 b 2-4).

Κατά Πλάτωνα ήδη, λοιπόν, αλλά και από τη σημερινή σκοπιά της Ιστορίας, η Μάχη του Μαραθώνος αξίζει να θεωρηθεί κρίσιμη για τη σωτηρία της ελευθερίας όχι μόνο των Ελλήνων, αλλά και των άλλων, συνολικά σχεδόν, λαών της Ευρώπης· έστω και αν επακολούθησαν, μετά δέκα χρόνια, η ναυμαχία της Σαλαμίνας και η Μάχη των Πλαταιών, με κρίσιμη και αυτές συμβολή στη διάσωση της ελευθερίας των Ελλήνων και των άλλων Ευρωπαίων, καθώς προϋπόθεση γι’ αυτές υπήρξε ο υψηλός φρονηματισμός των Ελλήνων από τη μάχη του Μαραθώνος, πηγή εξάλλου της υψηλοφροσύνης ιδιαίτερα των Αθηναίων, υποκινητικής των προς την οικουμενικής ακτινοβολίας πνευματική μεγαλουργία, την αναγωγική των Αθηνών σε «παιδευτήριον της Ελλάδος» και όχι μόνο αυτής.

*Ο Κ.Ι. Δεσποτόπουλος είναι Ακαδημαϊκός.