»«Μαυρη και ασπρη γατα»

Tου Aντωνη Kαρκαγιαννη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, όπως και όλες οι κυβερνήσεις, διακηρύσσουν και βεβαιώνουν ότι σκοπός τους είναι «να λύσουν τα προβλήματα του λαού». Καμιά κυβέρνηση δεν το πέτυχε και όσες το επιχείρησαν πολλαπλασίασαν και διόγκωσαν «τα προβλήματα του λαού». Οι λόγοι είναι μάλλον απλοί: πρώτον, γιατί ο λαός δεν είναι ενιαίο και ομοιογενές σύνολο. Χονδρικά αποτελείται από μεγάλες και δυναμικές ομάδες με συγκρουόμενα συμφέροντα και με διαφορετικά προβλήματα. Οταν πας να «λύσεις» το πρόβλημα μιας ομάδας, αναπηδούν άλλα δέκα στην άλλη ομάδα. Δεύτερον και ίσως το σημαντικότερο, οι ανάγκες και τα «προβλήματα του λαού» είναι άπειρα, ανανεώνονται συνεχώς και αναπαράγονται. Αλίμονο αν δεν... ήταν έτσι. Η ζωή και η απαράμιλλη ποικιλία και εφευρετικότητά της θα είχαν νεκρωθεί. Το επιχείρησαν ορισμένα καθεστώτα και το αποτέλεσμα είναι πλέον ιστορικά βεβαιωμένο και κανείς δεν έχει δικαίωμα να το αγνοεί. Οχι μόνο δυστυχία και καταπίεση (αυτά διορθώνονται), αλλά και βίαιη διακοπή της αυτόνομης λειτουργίας της κοινωνίας (αυτό δύσκολα διορθώνεται) και το βιώνουν οι λαοί των πρώην «σοσιαλιστικών» χωρών.

Σε μια υπερβολή ενθουσιασμού θα μπορούσαμε να αναφωνήσουμε: ευτυχώς που οι κυβερνήσεις, δηλαδή η Πολιτική, δεν μπορούν να λύσουν «τα προβλήματα του λαού»! Ωστόσο, εξαιτίας αυτών των αντινομιών μεταξύ πολιτικής και κοινωνίας επινοήθηκαν και επιβλήθηκαν δύο «συμβόλαια»: η δημοκρατική λειτουργία της πολιτικής και το «γενικό ή εθνικό συμφέρον» για την αυτόνομη λειτουργία της κοινωνίας. Κανείς δεν εγγυάται την εγκυρότητα και την τήρηση των δύο αυτών «συμβολαίων». Η εγκυρότητα και ο σεβασμός τους είναι στην πράξη καθημερινή μάχη και διακύβευση. Αλλοτε διαπλέκονται και συναποτελούν ισχυρή πραγματικότητα και άλλοτε (δυστυχώς, πολύ συχνά) αποδεικνύονται κίβδηλα και καλοστημένες απάτες, σε βάρος του λαού (αυτή τη φορά χωρίς εισαγωγικά).

Μέσα σ’ αυτή την περιπλοκότητα, η Πολιτική υπάρχει μόνο σαν Τέχνη και όχι σαν τεχνική, π.χ. σαν λαϊκισμός και επικοινωνία. Οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να λύσουν «τα προβλήματα του λαού», μπορούν όμως να βάλουν τη χώρα σ’ ένα δρόμο, όπου ο ίδιος ο λαός (πάλι χωρίς εισαγωγικά) με τις δικές του δυνάμεις και την απέραντη εφευρετικότητά του και ακριβώς με την ποικιλία του και την αντιφατικότητά του θα λύσει ο ίδιος τα προβλήματά του. Σε όλη την ιστορία αυτό συνέβαινε...

Η χώρα αντιμετωπίζει μεγάλα και δύσκολα οικονομικά προβλήματα. Ολοι τα γνωρίζουν και τα βιώνουν. Μερικοί μεταθέτουν τη λύση του στη σφαίρα του φανταστικού. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ασαφώς σκιαγραφεί μια άλλη συνταγή, ένα άλλο σχέδιο. Ούτε ίδιο είναι με το σχέδιο της Ν.Δ. (όπως πάλι μερικοί ισχυρίζονται), αλλά ούτε πρωτοφανές και άγνωστο. Εφαρμόσθηκε και σε άλλες χώρες, αλλού πέτυχε και σχημάτισε «σχολή» αλλού απέτυχε. Η επιτυχία ή η αποτυχία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που δεν επιτρέπουν κανενός είδους δογματισμό. Δεν είναι μόνο εσωτερικοί, αλλά και διεθνείς. Σχηματίζουν το αντικειμενικό περιβάλλον μέσα στο οποίο οι κυβερνήσεις αναγκάζονται να κάνουν τις επιλογές τους.

Οι διαπιστώσεις που μας έρχονται από παντού είναι ότι δεν παράγουμε αρκετά ή παράγουμε με μεγάλο κόστος αεριτζίδικα ή «πεθαμένα» προϊόντα, όπως π.χ. το βαμβάκι. Και ο μόνος τρόπος είναι η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας του ιδιωτικού τομέα, φανερά, νόμιμα, επιλεγμένα και με όρους. Ονομάστε την επιλογή δεξιά ή αριστερή πολιτική ή όπως αλλιώς θέλετε. Στη σημερινή συγκυρία σημασία έχει αυτό που έλεγε ο σοφός και πολύπειρος Κινέζος κομμουνιστής, ο Nτενγκ Χσιάο Πινγκ: «Μαύρη ή άσπρη γάτα, αδιάφορο. Αρκεί να πιάνει ποντίκια». Για να μην υπενθυμίσω τη Νέα Οικονομική Πολιτική του Λένιν, τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’20, που βίαια και βάναυσα ανέτρεψε ο Στάλιν.