Θέμης Λαζαρίδης http://www.aixmi.gr/index.php/kapnisma-karkinos-kai-politiki-anikanotita/
O νόμος για την απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς δημόσιους χώρους είναι, πλέον, σαν να μην υπάρχει. Στα εστιατόρια και τα μπαρ της χώρας μπορεί κανείς να καπνίσει όσο θέλει και οι πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Υγείας ότι «ο νόμος θα εφαρμοστεί», μόνο μειδίαμα προκαλούν. Είναι να απορεί κανείς γιατί το κράτος επιλέγει να αυτοεξευτελίζεται, και μάλιστα δυο φορές, ψηφίζοντας νόμους που δεν έχει την... αποφασιστικότητα να εφαρμόσει.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Υπάρχουν εδώ δύο διαφορετικά αλλά σχετιζόμενα θέματα: Το πρώτο είναι η προσπάθεια μείωσης του ποσοστού των καπνιστών και το δεύτερο η προσπάθεια προστασίας των μη καπνιστών από το παθητικό κάπνισμα.
Δημοσκόπηση πριν από δυο περίπου χρόνια έδειξε ότι η Ελλάδα είναι η χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το υψηλότερο ποσοστό καπνιστών (42% του πληθυσμού πάνω από τα 16), με δεύτερη τη Βουλγαρία. Ακόμα μια πρωτιά που δεν μας τιμά. Ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 30%.
Το ότι το κάπνισμα βλάπτει πολλαπλώς την υγεία έχει διαπιστωθεί εδώ και τουλάχιστον μισό αιώνα. Παραθέτω κάποια στοιχεία από την Wikipedia: Το κάπνισμα ενοχοποιείται κυρίως στον καρκίνο του πνεύμονα, του λάρυγγα, του στόματος και του παγκρέατος, τις καρδιακές προσβολές, τα εγκεφαλικά, το εμφύσημα, τις περιφερειακές αρτηριακές παθήσεις και την υπέρταση. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει πάνω από 60 καρκινογόνες ουσίες. Η πιθανότητα καρκίνου του πνεύμονα για έναν μη-καπνιστή είναι 1.4% ενώ για έναν καπνιστή είναι 17.2% για τους άνδρες και 11.6% για τις γυναίκες. Τα ποσοστά αυτά είναι τρομακτικά! Το να καπνίζει ένας άντρας είναι σαν να παίζει ρωσική ρουλέτα με εξάσφαιρο πιστόλι! Για το παθητικό κάπνισμα η αύξηση της πιθανότητας εκδήλωσης καρκίνου του πνεύμονα είναι μικρότερη αλλά όχι αμελητέα (από το 1.4% πηγαίνει στο 1.7-1.8%).
Γιατί λοιπόν οι Έλληνες εξακολουθούμε να καπνίζουμε σε τέτοιο μεγάλο ποσοστό; Θα κάνω μερικές εικασίες. Πρώτον, οι Έλληνες έχουμε μια τάση να αρνούμαστε δυσάρεστες πραγματικότητες (το βλέπουμε και στη στάση πολλών προς την οικονομική κρίση και το μνημόνιο).
Δεύτερον, υπάρχει μια καχυποψία στις έρευνες, καχυποψία που δυστυχώς ενισχύεται από τα ΜΜΕ που, στο βωμό της προσέλκυσης αναγνωστών, δεν κάνουν διάκριση μεταξύ μελετών που είναι αξιόπιστες και αυτών που είναι αμφίβολες ή και εσφαλμένες. Έτσι, μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά. Για αυτό το λόγο οι ταμπέλες στα πακέτα τσιγάρων που λένε «το κάπνισμα βλάπτει την υγεία», έχουν ελάχιστη αποτελεσματικότητα.
Εγώ θα πρότεινα να περιλαμβάνονται στα πακέτα πιο ουσιώδη μηνύματα, όπως στατιστικές ή μαρτυρίες ανθρώπων που νόσησαν εξαιτίας του καπνίσματος. Επίσης, θα πρότεινα μεγάλη αύξηση της φορολογίας (γιατί να μην κοστίζει 10 ευρώ το πακέτο;), αυξημένες ασφαλιστικές εισφορές για όσους καπνίζουν συστηματικά και κάλυψη από τα ασφαλιστικά ταμεία των θεραπειών απεξάρτησης.
Το δεύτερο ζήτημα είναι η προστασία των μη καπνιστών από το παθητικό κάπνισμα. Οταν πριν από μερικά χρόνια το κάπνισμα απαγορεύτηκε στα εστιατόρια και μπαρ της Νέας Υόρκης το θεώρησα υπερβολικό. Σύντομα, όμως, είδα ότι ήταν ένα ορθό μέτρο που βελτίωσε την ποιότητα ζωής στην πόλη. Και στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης έχουν εφαρμοστεί ανάλογοι νόμοι.
Στην Ελλάδα αυτό δεν έχει καταστεί δυνατόν, όπως και στη Βουλγαρία, όπου μετά από λίγα χρόνια εφαρμογής ο νόμος έχει καταργηθεί. Αντίθετα, η απαγόρευση του καπνίσματος ακούω ότι έχει εφαρμοστεί επιτυχώς στην Τουρκία, μια χώρα με παρόμοιο ποσοστό καπνιστών με την Ελλάδα. Επομένως, δεν είναι το ποσοστό των καπνιστών που καθορίζει την επιτυχία του εγχειρήματος, αλλά η ύπαρξη πολιτικής βούλησης.
Μήπως όμως είναι καιρός και οι μη-καπνιστές αυτής της χώρας να αντιδράσουμε; Μπορεί να είμαστε μειοψηφία ανάμεσα στους θαμώνες εστιατορίων και μπαρ, αλλά έχουμε δύναμη. Το ελάχιστο που θα μπορούσε να γίνει είναι μια ιστοσελίδα σε κάθε πόλη να καταγράφει τα καταστήματα που οικειοθελώς απαγορεύουν το κάπνισμα, έτσι ώστε οι μη καπνιστές να ξέρουμε να επισκεπτόμαστε μόνο αυτά. Εφόσον το κράτος είναι ανίκανο να προστατεύσει την υγεία μας, ας αναλάβουμε πρωτοβουλία εμείς οι ίδιοι.
ΥΓ. Πίσω από τα νούμερα υπάρχουν άνθρωποι. Πριν από 4 μήνες ο αδελφός μου διαγνώστηκε με καρκίνο του πνεύμονα στα 53 του χρόνια. Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι από τους χειρότερους, κυρίως γιατί συνήθως διαγνώσκεται πολύ αργά. Από έφηβος ήταν μανιώδης καπνιστής. Δεν μπορώ να αποδείξω οτι φταίει το κάπνισμα, αλλά με βάση τις δημοσιευμένες στατιστικές πιστεύω ότι αυτό δεν θα του συνέβαινε αν δεν κάπνιζε.
Όταν βλέπω σήμερα νέους καπνιστές, όσο κι αν το απεύχομαι, ξέρω ότι κάποιοι απ’ αυτούς θα βρεθούν στη θέση του αδελφού μου σε λίγα χρόνια. Είναι κρίμα.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Υπάρχουν εδώ δύο διαφορετικά αλλά σχετιζόμενα θέματα: Το πρώτο είναι η προσπάθεια μείωσης του ποσοστού των καπνιστών και το δεύτερο η προσπάθεια προστασίας των μη καπνιστών από το παθητικό κάπνισμα.
Δημοσκόπηση πριν από δυο περίπου χρόνια έδειξε ότι η Ελλάδα είναι η χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το υψηλότερο ποσοστό καπνιστών (42% του πληθυσμού πάνω από τα 16), με δεύτερη τη Βουλγαρία. Ακόμα μια πρωτιά που δεν μας τιμά. Ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 30%.
Το ότι το κάπνισμα βλάπτει πολλαπλώς την υγεία έχει διαπιστωθεί εδώ και τουλάχιστον μισό αιώνα. Παραθέτω κάποια στοιχεία από την Wikipedia: Το κάπνισμα ενοχοποιείται κυρίως στον καρκίνο του πνεύμονα, του λάρυγγα, του στόματος και του παγκρέατος, τις καρδιακές προσβολές, τα εγκεφαλικά, το εμφύσημα, τις περιφερειακές αρτηριακές παθήσεις και την υπέρταση. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει πάνω από 60 καρκινογόνες ουσίες. Η πιθανότητα καρκίνου του πνεύμονα για έναν μη-καπνιστή είναι 1.4% ενώ για έναν καπνιστή είναι 17.2% για τους άνδρες και 11.6% για τις γυναίκες. Τα ποσοστά αυτά είναι τρομακτικά! Το να καπνίζει ένας άντρας είναι σαν να παίζει ρωσική ρουλέτα με εξάσφαιρο πιστόλι! Για το παθητικό κάπνισμα η αύξηση της πιθανότητας εκδήλωσης καρκίνου του πνεύμονα είναι μικρότερη αλλά όχι αμελητέα (από το 1.4% πηγαίνει στο 1.7-1.8%).
Γιατί λοιπόν οι Έλληνες εξακολουθούμε να καπνίζουμε σε τέτοιο μεγάλο ποσοστό; Θα κάνω μερικές εικασίες. Πρώτον, οι Έλληνες έχουμε μια τάση να αρνούμαστε δυσάρεστες πραγματικότητες (το βλέπουμε και στη στάση πολλών προς την οικονομική κρίση και το μνημόνιο).
Δεύτερον, υπάρχει μια καχυποψία στις έρευνες, καχυποψία που δυστυχώς ενισχύεται από τα ΜΜΕ που, στο βωμό της προσέλκυσης αναγνωστών, δεν κάνουν διάκριση μεταξύ μελετών που είναι αξιόπιστες και αυτών που είναι αμφίβολες ή και εσφαλμένες. Έτσι, μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά. Για αυτό το λόγο οι ταμπέλες στα πακέτα τσιγάρων που λένε «το κάπνισμα βλάπτει την υγεία», έχουν ελάχιστη αποτελεσματικότητα.
Εγώ θα πρότεινα να περιλαμβάνονται στα πακέτα πιο ουσιώδη μηνύματα, όπως στατιστικές ή μαρτυρίες ανθρώπων που νόσησαν εξαιτίας του καπνίσματος. Επίσης, θα πρότεινα μεγάλη αύξηση της φορολογίας (γιατί να μην κοστίζει 10 ευρώ το πακέτο;), αυξημένες ασφαλιστικές εισφορές για όσους καπνίζουν συστηματικά και κάλυψη από τα ασφαλιστικά ταμεία των θεραπειών απεξάρτησης.
Το δεύτερο ζήτημα είναι η προστασία των μη καπνιστών από το παθητικό κάπνισμα. Οταν πριν από μερικά χρόνια το κάπνισμα απαγορεύτηκε στα εστιατόρια και μπαρ της Νέας Υόρκης το θεώρησα υπερβολικό. Σύντομα, όμως, είδα ότι ήταν ένα ορθό μέτρο που βελτίωσε την ποιότητα ζωής στην πόλη. Και στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης έχουν εφαρμοστεί ανάλογοι νόμοι.
Στην Ελλάδα αυτό δεν έχει καταστεί δυνατόν, όπως και στη Βουλγαρία, όπου μετά από λίγα χρόνια εφαρμογής ο νόμος έχει καταργηθεί. Αντίθετα, η απαγόρευση του καπνίσματος ακούω ότι έχει εφαρμοστεί επιτυχώς στην Τουρκία, μια χώρα με παρόμοιο ποσοστό καπνιστών με την Ελλάδα. Επομένως, δεν είναι το ποσοστό των καπνιστών που καθορίζει την επιτυχία του εγχειρήματος, αλλά η ύπαρξη πολιτικής βούλησης.
Μήπως όμως είναι καιρός και οι μη-καπνιστές αυτής της χώρας να αντιδράσουμε; Μπορεί να είμαστε μειοψηφία ανάμεσα στους θαμώνες εστιατορίων και μπαρ, αλλά έχουμε δύναμη. Το ελάχιστο που θα μπορούσε να γίνει είναι μια ιστοσελίδα σε κάθε πόλη να καταγράφει τα καταστήματα που οικειοθελώς απαγορεύουν το κάπνισμα, έτσι ώστε οι μη καπνιστές να ξέρουμε να επισκεπτόμαστε μόνο αυτά. Εφόσον το κράτος είναι ανίκανο να προστατεύσει την υγεία μας, ας αναλάβουμε πρωτοβουλία εμείς οι ίδιοι.
ΥΓ. Πίσω από τα νούμερα υπάρχουν άνθρωποι. Πριν από 4 μήνες ο αδελφός μου διαγνώστηκε με καρκίνο του πνεύμονα στα 53 του χρόνια. Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι από τους χειρότερους, κυρίως γιατί συνήθως διαγνώσκεται πολύ αργά. Από έφηβος ήταν μανιώδης καπνιστής. Δεν μπορώ να αποδείξω οτι φταίει το κάπνισμα, αλλά με βάση τις δημοσιευμένες στατιστικές πιστεύω ότι αυτό δεν θα του συνέβαινε αν δεν κάπνιζε.
Όταν βλέπω σήμερα νέους καπνιστές, όσο κι αν το απεύχομαι, ξέρω ότι κάποιοι απ’ αυτούς θα βρεθούν στη θέση του αδελφού μου σε λίγα χρόνια. Είναι κρίμα.
1 σχόλιο:
Συμφωνούμε απόλυτα.
Η θέληση υπάρχει.
Δημοσίευση σχολίου