Πέμπτη 23 Δεκεμβρίου 2010

»2010: οι «top 10» επιστημονικες ανακαλυψεις

Γράφει ο ΣΠΥΡΟΣ ΜΑΝΟΥΣΕΛΗΣ enet.gr

Πώς να επιλέξει κανείς τις πιο αξιόλογες από τις αναρίθμητες έρευνες και τις τεχνολογικές καινοτομίες που πραγματοποιήθηκαν τη φετινή χρονιά; Παρά τις εγγενείς δυσκολίες του εγχειρήματος, το αμερικανικό «Science», ένα από τα πιο έγκυρα επιστημονικά περιοδικά, επιμένει να επιλέγει στο τέλος κάθε χρόνου τις δέκα σημαντικότερες επιστημονικές καινοτομίες. Ωστόσο ο αναγνώστης, διαβάζοντας για τα φετινά «Οσκαρ» επιστήμης, δεν ...θα πρέπει να παραγνωρίσει την ανταγωνιστική λογική που, αναπόφευκτα, υπεισέρχεται σε τέτοιες «επιστημονικές πασαρέλες». Και η τελική αξιολόγηση που ακολουθεί, μολονότι δεν είναι αυθαίρετη, διαμορφώνεται συχνά με αδιαφανή ή και ιδιοτελή κριτήρια (οικονομικά, γεωγραφικά, πανεπιστημιακά κ.ο.κ.)
1 Η πρώτη κβαντική μηχανή. Αν πιστεύετε ότι η κβαντική Φυσική ισχύει αποκλειστικά στον υποατομικό μικρόκοσμο, κάνετε λάθος. Φανταστείτε μια μακροσκοπική μηχανή που μπορεί να λειτουργεί, ταυτόχρονα, υπερβολικά αργά και υπερβολικά γρήγορα, επειδή η λειτουργία της βασίζεται σε πολύ διαφορετικούς φυσικούς νόμους από αυτούς που συνήθως κυβερνούν τα συνήθη μακροσκοπικά αντικείμενα. Σύμφωνα με την επιτροπή του περιοδικού «Science», αυτή η περίεργη μηχανή αποτελεί τη σημαντικότερη ανακάλυψη της χρονιάς. Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από τους Andrew Cleland και John Martinis στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στη Σάντα Μπάρμπαρα. Οι ερευνητές πέτυχαν να μεταφέρουν τον αινιγματικό κόσμο της κβαντικής Φυσικής στον ορατό μακροσκοπικό μας κόσμο, όπου κυριαρχούν οι νόμοι της κλασικής Φυσικής. Η μηχανή αποτελείται από μια πλάκα (wafer) με ειδικές πιεζοηλεκτρικές επιστρώσεις, η οποία συνδέεται με ένα είδος «κβαντικού κινητήρα», που οι ειδικοί τον ονομάζουν «Qubit». Η όλη διάταξη τοποθετείται σε θερμοκρασίες κοντά στο απόλυτο μηδέν (-273° C), ώστε τα άτομά της να παγώνουν, δηλαδή να μένουν ακίνητα. Αν κατόπιν με μία και μόνο ενεργειακή ώση «διεγείρουμε» τον κβαντικό κινητήρα, τότε το ενεργειακό πακέτο μεταδίδεται στη wafer, η οποία αρχίζει να εκτελεί κβαντικές ταλαντώσεις. Δεδομένης μάλιστα της κβαντικής φύσης του φαινομένου, μπορούμε την ίδια στιγμή να δούμε με γυμνό μάτι τη μηχανή να πάλλεται ή/και να μένει ακίνητη. Πρόκειται δηλαδή για την πρώτη υλοποίηση κβαντικών φαινομένων σε μακροσκοπικά ανθρώπινα τεχνήματα.
2Συνθετική ζωή. Τη δεύτερη θέση στην κλίμακα αξιολόγησης καταλαμβάνει η δημιουργία στο εργαστήριο συνθετικού γονιδιώματος ικανού να αλλάζει τη γενετική ταυτότητα ενός μονοκύτταρου οργανισμού, π.χ. να παράγει νέου τύπου πρωτεΐνες. Αυτό το αποφασιστικό βήμα προς τη δημιουργία «τεχνητής ζωής» πραγματοποιήθηκε από τον Craig Venter και την ομάδα του, ο οποίος τον περασμένο Μάιο ανακοίνωσε ότι κατάφερε να δημιουργήσει ένα πλήρες συνθετικό γονιδίωμα το οποίο και υποκατέστησε το φυσικό γονιδίωμα ενός βακτηριδιακού μικροοργανισμού (βλ. και σχετικά άρθρα μας, «Ε» 29-05-10 και 16-06-10).
3Γενετική παλαιοντολογία. Την τρίτη θέση κέρδισε επάξια η ταυτοποίηση του συνόλου των γονιδίων του ανθρώπου του Νεάντερταλ (Homo Neanderthalensis), του στενότερου βιολογικού συγγενή μας, που εξαφανίστηκε πριν από 30 χιλιάδες χρόνια. Πρωταγωνιστής αυτής της μεγάλης επιτυχίας είναι ο διάσημος παλαιο-γενετιστής Svante Paabo, ο οποίος κατάφερε να εξαγάγει απολιθωμένο γενετικό υλικό (DNA) από τα οστά τριών θηλυκών Νεάντερταλ και να το αλληλουχήσει. Μια ανακάλυψη που όχι μόνο ανοίγει νέους δρόμους μελέτης του βιολογικού μας παρελθόντος, αλλά ήδη μας επέτρεψε να κάνουμε θεμελιώδεις και απρόσμενες ανακαλύψεις για την εξελικτική μας προϊστορία (βλ. και σχετικά άρθρα μας «Ε» 11-09-09 και 08-05-10). Ετσι, π.χ. όσοι άνθρωποι (Homo Sapiens) έχουν ασιατική ή ευρωπαϊκή καταγωγή είναι βέβαιο ότι μοιράζονται από κοινού με τους Νεάντερταλ από 1%-4% του DNA, φιλοξενούν δηλαδή κάποια νεαντερτάλεια γονίδια!
4Γονιδιωματική νέας γενιάς. Με τον ...ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩhttp://www.enet.gr/?i=news.el.episthmh-texnologia&id=235476

Δεν υπάρχουν σχόλια: