του Αντώνη Φουρλή
Το βράδυ της Πέμπτης (21/10/2010) ήμουν στο λόμπι της «Μεγάλης Βρετανίας», όταν έφτασε το πρωθυπουργικό ζεύγος για να υποδεχθεί τον Ταγίπ Ερντογάν με την σύζυγό του Εμινέ. Ο Γιώργος και η Αντα Παπανδρέου έφτασαν πρώτοι και ανέβηκαν στον 6ο όροφο του ξενοδοχείου, στο εστιατόριο. Επειτα από δέκα λεπτά έφτασε και το ..πρωθυπουργικό ζεύγος της Τουρκίας. Ο Ταγίπ με τον «αέρα» του ολοένα και ισχυρότερου ηγέτη – κάτι που αναγνωρίζουν, πλέον, ακόμη και αυτοί που τον αντιπαθούν – και η Εμινέ μοιράζοντας χαμόγελα στους δεκάδες Τούρκους δημοσιογράφους, που τους περίμεναν στα σκαλοπάτια. Πίσω τους, μία κουστωδία από δεκάδες συμβούλους και γραμματείς: Η σημειολογία μίας πρωθυπουργικής επίσκεψης – και ειδικά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις – μαρτυρά την πρόθεση της Αγκυρας να δείξει ότι η στασιμότητα στα ελληνοτουρκικά αποτελεί παρελθόν. Αυτός ήταν ο «τίτλος» της επίσκεψης Ερντογάν. Και η αποκάλυψη ενός εμπιστευτικού εγγράφου (στα μέσα της εβδομάδας από την εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ») για τις κουβέντες που γίνονται αθόρυβα, μεταξύ υπηρεσιακών παραγόντων - διπλωματών, απλώς επιβεβαιώνουν την αίσθηση που έχουν όλοι οι «παροικούντες το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών»: ότι στις λεγόμενες «Διερευνητικές Επαφές για το Αιγαίο» καταγράφεται τους τελευταίους μήνες έντονη κινητικότητα, με τις δύο πλευρές να δείχνουν διάθεση – επί της αρχής – να μπουν στην ουσία των προβλημάτων. Πρόκειται για «μυστική διπλωματία»; Θα σας πω, πώς εγώ ορίζω τη μυστική διπλωματία: αν πρόκειται για ένα «πάρε-δώσε», στην πλάτη ενός ολόκληρου λαού, όπου τα ανταλλάγματα δίνονται κάτω από το τραπέζι για να το ανακαλύψουμε πολύ αργότερα και να βρεθούμε προ τετελεσμένων, τότε ασφαλώς μιλάμε για μυστική διπλωματία. Βρίσκόμαστε σε αυτό το σημείο; Εγώ λέω, όχι, σε καμία περίπτωση. Δεν υπάρχει πάρε-δώσε, γιατί η ελληνική πλευρά (φαντάζομαι πλην ελαχίστων εξαιρέσεων εδώ και πολλά χρόνια) δείχνει να αντιλαμβάνεται πως η Αγκυρα εξαιρεί από το λεξιλόγιό της το «δώσε». Εχουμε, όμως, σε εξέλιξη τους τελευταίους μήνες μία πολύ πιο ανοιχτή συζήτηση, σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Η ελληνική κυβέρνηση δεν θέλει να επιβεβαιώσει ότι κουβεντιάζει γύρω από θέματα – «ταμπού» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πρόκειται για φοβικό σύνδρομο, που σχετίζεται ευθέως με το πολιτικό κόστος. Αυτό που δεν αντιλαμβάνονται στην κορυφή της κυβερνητικής πυραμίδας και στην ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών, είναι ότι με τον τρόπο που λειτουργούν δημιουργούν στον εαυτό τους ενοχικά σύνδρομα. Σε ένα ατέρμονο παιχνίδι με τις λέξεις, λένε ότι «συζητούν», αλλά δεν «διαπραγματεύονται». ‘Η ότι «ακούμε» τις διεκδικήσεις της Αγκυρας, αλλά δεν τις «συζητούμε» γιατί για εμάς «δεν υπάρχουν». Το παιχνίδι με τις λέξεις, όμως, τελικά κάνει τους πάντες να πιστεύουν ότι «κάτι τρέχει» και δίνει ασφαλώς το δικαίωμα στην αντιπολίτευση να φωνάζει κάθε τόσο, ότι «έπιασε την κυβέρνηση στα πράσα». Οι διερευνητικές επαφές
Σε επίπεδο δημοσίων δηλώσεων, τώρα: ο Τ.Ερντογάν επέλεξε προσεκτικά τις λέξεις που χρησιμοποίησε και υπογράμμισε ότι οι Διερευνητικές Επαφές συνεχίζονται «αποδοτικά». Πιο «κουμπωμένος» και επιφυλακτικός ο Γ.Παπανδρέου, όταν ρωτήθηκε αν βλέπει αποτέλεσμα εντός του 2010, τόνισε ότι δεν υπάρχει «ημερομηνία λήξης». Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, οι συνομιλίες φτάνουν σε οριακό σημείο, καθώς η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο προϋποθέτει «σταθερά σημεία» με βάση τα οποία θα υπολογιστεί. Δηλαδή, έστω ότι Αθήνα και Αγκυρα καταλήγουν σε προσύμφωνο για κοινή προσφυγή στο Διεθνές Διαστήριο. Για να πάμε εκεί, πρέπει να ξέρουμε από πού θα μετρήσουμε την υφαλοκρηπίδα, προκειμένου να την οριοθετήσουμε. Απλά ερωτήματα: θα συμφωνήσουμε ότι όλα τα ελληνικά νησιά – ακόμη και τα μικρότερα, όπως το Αγαθονήσι όπου κάνουν υπερπτήσεις κάθε τόσο και λιγάκι τουρκικά μαχητικά – είναι σταθερό σημείο χάραξης ελληνικής υφαλοκρηπίδας; Mε άλλα λόγια, θα αποδεχθεί η Αγκυρα την ισχύ των Διεθνών Συνθηκών και του Διεθνούς Δικαίου, που αποδίδουν στην Ελλάδα νησιά και βραχονησίδες; Και θα παραιτηθεί οριστικά από την θεωρία περί «γκρίζων ζωνών»; Εμπειροι διπλωμάτες εκτιμούν ότι αυτό θα είναι το κρίσιμο βήμα στο τέλος των Διερευνητικών Επαφών και γι αυτό η Αθήνα μιλά διαρκώς για το Διεθνές Δίκαιο. Δεν ξέρω αν υπάρχει πιθανότητα. Δεν ανακαλύπτω την Αμερική, φαντάζομαι, αν σας πω ότι πρόκειται για τεράστιας σημασίας πολιτική απόφαση και ότι θα συνιστούσε την ανατροπή της εξωτερικής πολιτικής που ασκεί η Τουρκία, εδώ και πολλές δεκαετίες.Και μία προσωπική παρατήρηση: ας είμαστε περισσότερο ειλικρινείς, πρέπει να μιλάμε για «διερευνητικές επαφές για το Αιγαίο» και όχι για «διερευνητικές επαφές για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο». Το δεύτερο, περνά αναγκαστικά από μία ευρύτερη συζήτηση, έστω και αν δεχθούμε ότι δεν συνεπάγεται περισσότερες δεσμεύσεις.
«Κρας-τεστ» η λαθρομετανάστευση Γιώργος Παπανδρέου και Ταγίπ Ερντογάν έχουν ένα κοινό σημείο: την φιλοδοξία να αναπτύξουν πρωτοβουλίες και να αναζητήσουν ρόλους στην διεθνή σκακιέρα. Δεν είναι έκπληξη ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός ήρθε στην Αθήνα για την Διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή στη Μεσόγειο. Το δίδυμο Ερντογάν – Νταβούτογλου εφαρμόζει με απόλυτη συνέπεια την τακτική της «ενεργού τουρκικής παρουσίας» σε όλες τις περιφερειακές συνεργασίες. Στην συνάντηση της Βουλιαγμένης, βγήκε μία είδηση: η «κοινή ελληνοτουρκική πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης», που ανακοίνωσαν οι δύο Πρωθυπουργοί. Ενα «τεστ» με αυξημένο βαθμό δυσκολίας, που συνδέεται με όσα στοιχεία σας παρουσιάσαμε πρόσφατα στο άρθρο υπό τον τίτλο «πόσο απέχει ο Εβρος από το Πακιστάν;»Η Ελλάδα βλέπει με έντονη ανησυχία τα κύματα των οικονομικών μεταναστών και προσφύγων να πυκνώνουν, ενώ η κατάσταση στη Μέση Ανατολή δεν εξομαλύνεται και στην Ασία (Πακιστάν, Αφγανιστάν) εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίζονται. Η Αθήνα ζητά από την Αγκυρα να συνεργαστεί – όχι στα λόγια, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα – αλλά ουσιαστικά με την Ελλάδα και την ΕΕ, ώστε να ανακοπεί το ρεύμα της λαθρομετανάστευσης. Ο Τ.Ερντογάν δηλώνει καταρχήν έτοιμος και πρόθυμος, αλλά η Τουρκία ουδέποτε συνεργάστηκε πραγματικά στο συγκεκριμένο ζήτημα, ενώ επιμένει να προβάλλει το «πονηρό» επιχείρημα, ότι δε μπορεί να δεσμευτεί παρά μόνο για την επανεισδοχή Τούρκων λαθρομεταναστών (...). Επιπλέον, ζητά και ανταλλάγματα. Με την υποστήριξη του Γ.Παπανδρέου, θα ζητήσει από την ΕΕ να καταργηθεί η θεώρηση (τουριστική βίζα) για τους Τούρκους πολίτες, ώστε να έχουν το δικαίωμα να μπαίνουν ελεύθερα στις χώρες της ΕΕ και να παραμένουν επί τρίμηνο (αποκλειστικά για τουρισμό). Ανάλογα προηγούμενα υπάρχουν (Βουλγαρία), αλλά οι αριθμοί στην περίπτωση της Τουρκίας είνα πολύ μεγαλύτεροι. Αν πάρει το «δώρο» από τους Ευρωπαίους ο Ερντογάν, θα το «πουλήσει» ενόψει των εκλογών στη χώρα του τον Ιούνιο του 2011.
ΥΓ: οι δύο πρωθυπουργοί μίλησαν γενικόλογα περί δικαιωμάτων των μειονοτήτων, την ώρα που στην Αθήνα επανέρχεται στο προσκήνιο η κουβέντα για την κατασκευή τζαμιού. Οι πρώτες «μπαταριές» έπεσαν ήδη, καθώς πλησιάζουμε στις εκλογές της 7ης Νοεμβρίου και οι υποψήφιοι καταλαβαίνουν ότι είναι θέμα που καίει τους πολίτες. Από υπεύθυνες τοποθετήσεις, πάσχουμε. Ο λαϊκισμός περισσεύει. Αλλά αυτό είναι ένα από τα επόμενα άρθρα που θα ήθελα να γράψω..http://www.protagon.gr/Default.aspx?tabid=70&smid=382&ArticleID=4247&reftab=37&t=Μυστικά-της-διπλωματίας-ή-«μυστική-διπλωματία»;-.
Το βράδυ της Πέμπτης (21/10/2010) ήμουν στο λόμπι της «Μεγάλης Βρετανίας», όταν έφτασε το πρωθυπουργικό ζεύγος για να υποδεχθεί τον Ταγίπ Ερντογάν με την σύζυγό του Εμινέ. Ο Γιώργος και η Αντα Παπανδρέου έφτασαν πρώτοι και ανέβηκαν στον 6ο όροφο του ξενοδοχείου, στο εστιατόριο. Επειτα από δέκα λεπτά έφτασε και το ..πρωθυπουργικό ζεύγος της Τουρκίας. Ο Ταγίπ με τον «αέρα» του ολοένα και ισχυρότερου ηγέτη – κάτι που αναγνωρίζουν, πλέον, ακόμη και αυτοί που τον αντιπαθούν – και η Εμινέ μοιράζοντας χαμόγελα στους δεκάδες Τούρκους δημοσιογράφους, που τους περίμεναν στα σκαλοπάτια. Πίσω τους, μία κουστωδία από δεκάδες συμβούλους και γραμματείς: Η σημειολογία μίας πρωθυπουργικής επίσκεψης – και ειδικά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις – μαρτυρά την πρόθεση της Αγκυρας να δείξει ότι η στασιμότητα στα ελληνοτουρκικά αποτελεί παρελθόν. Αυτός ήταν ο «τίτλος» της επίσκεψης Ερντογάν. Και η αποκάλυψη ενός εμπιστευτικού εγγράφου (στα μέσα της εβδομάδας από την εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ») για τις κουβέντες που γίνονται αθόρυβα, μεταξύ υπηρεσιακών παραγόντων - διπλωματών, απλώς επιβεβαιώνουν την αίσθηση που έχουν όλοι οι «παροικούντες το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών»: ότι στις λεγόμενες «Διερευνητικές Επαφές για το Αιγαίο» καταγράφεται τους τελευταίους μήνες έντονη κινητικότητα, με τις δύο πλευρές να δείχνουν διάθεση – επί της αρχής – να μπουν στην ουσία των προβλημάτων. Πρόκειται για «μυστική διπλωματία»; Θα σας πω, πώς εγώ ορίζω τη μυστική διπλωματία: αν πρόκειται για ένα «πάρε-δώσε», στην πλάτη ενός ολόκληρου λαού, όπου τα ανταλλάγματα δίνονται κάτω από το τραπέζι για να το ανακαλύψουμε πολύ αργότερα και να βρεθούμε προ τετελεσμένων, τότε ασφαλώς μιλάμε για μυστική διπλωματία. Βρίσκόμαστε σε αυτό το σημείο; Εγώ λέω, όχι, σε καμία περίπτωση. Δεν υπάρχει πάρε-δώσε, γιατί η ελληνική πλευρά (φαντάζομαι πλην ελαχίστων εξαιρέσεων εδώ και πολλά χρόνια) δείχνει να αντιλαμβάνεται πως η Αγκυρα εξαιρεί από το λεξιλόγιό της το «δώσε». Εχουμε, όμως, σε εξέλιξη τους τελευταίους μήνες μία πολύ πιο ανοιχτή συζήτηση, σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Η ελληνική κυβέρνηση δεν θέλει να επιβεβαιώσει ότι κουβεντιάζει γύρω από θέματα – «ταμπού» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πρόκειται για φοβικό σύνδρομο, που σχετίζεται ευθέως με το πολιτικό κόστος. Αυτό που δεν αντιλαμβάνονται στην κορυφή της κυβερνητικής πυραμίδας και στην ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών, είναι ότι με τον τρόπο που λειτουργούν δημιουργούν στον εαυτό τους ενοχικά σύνδρομα. Σε ένα ατέρμονο παιχνίδι με τις λέξεις, λένε ότι «συζητούν», αλλά δεν «διαπραγματεύονται». ‘Η ότι «ακούμε» τις διεκδικήσεις της Αγκυρας, αλλά δεν τις «συζητούμε» γιατί για εμάς «δεν υπάρχουν». Το παιχνίδι με τις λέξεις, όμως, τελικά κάνει τους πάντες να πιστεύουν ότι «κάτι τρέχει» και δίνει ασφαλώς το δικαίωμα στην αντιπολίτευση να φωνάζει κάθε τόσο, ότι «έπιασε την κυβέρνηση στα πράσα». Οι διερευνητικές επαφές
Σε επίπεδο δημοσίων δηλώσεων, τώρα: ο Τ.Ερντογάν επέλεξε προσεκτικά τις λέξεις που χρησιμοποίησε και υπογράμμισε ότι οι Διερευνητικές Επαφές συνεχίζονται «αποδοτικά». Πιο «κουμπωμένος» και επιφυλακτικός ο Γ.Παπανδρέου, όταν ρωτήθηκε αν βλέπει αποτέλεσμα εντός του 2010, τόνισε ότι δεν υπάρχει «ημερομηνία λήξης». Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, οι συνομιλίες φτάνουν σε οριακό σημείο, καθώς η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο προϋποθέτει «σταθερά σημεία» με βάση τα οποία θα υπολογιστεί. Δηλαδή, έστω ότι Αθήνα και Αγκυρα καταλήγουν σε προσύμφωνο για κοινή προσφυγή στο Διεθνές Διαστήριο. Για να πάμε εκεί, πρέπει να ξέρουμε από πού θα μετρήσουμε την υφαλοκρηπίδα, προκειμένου να την οριοθετήσουμε. Απλά ερωτήματα: θα συμφωνήσουμε ότι όλα τα ελληνικά νησιά – ακόμη και τα μικρότερα, όπως το Αγαθονήσι όπου κάνουν υπερπτήσεις κάθε τόσο και λιγάκι τουρκικά μαχητικά – είναι σταθερό σημείο χάραξης ελληνικής υφαλοκρηπίδας; Mε άλλα λόγια, θα αποδεχθεί η Αγκυρα την ισχύ των Διεθνών Συνθηκών και του Διεθνούς Δικαίου, που αποδίδουν στην Ελλάδα νησιά και βραχονησίδες; Και θα παραιτηθεί οριστικά από την θεωρία περί «γκρίζων ζωνών»; Εμπειροι διπλωμάτες εκτιμούν ότι αυτό θα είναι το κρίσιμο βήμα στο τέλος των Διερευνητικών Επαφών και γι αυτό η Αθήνα μιλά διαρκώς για το Διεθνές Δίκαιο. Δεν ξέρω αν υπάρχει πιθανότητα. Δεν ανακαλύπτω την Αμερική, φαντάζομαι, αν σας πω ότι πρόκειται για τεράστιας σημασίας πολιτική απόφαση και ότι θα συνιστούσε την ανατροπή της εξωτερικής πολιτικής που ασκεί η Τουρκία, εδώ και πολλές δεκαετίες.Και μία προσωπική παρατήρηση: ας είμαστε περισσότερο ειλικρινείς, πρέπει να μιλάμε για «διερευνητικές επαφές για το Αιγαίο» και όχι για «διερευνητικές επαφές για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο». Το δεύτερο, περνά αναγκαστικά από μία ευρύτερη συζήτηση, έστω και αν δεχθούμε ότι δεν συνεπάγεται περισσότερες δεσμεύσεις.
«Κρας-τεστ» η λαθρομετανάστευση Γιώργος Παπανδρέου και Ταγίπ Ερντογάν έχουν ένα κοινό σημείο: την φιλοδοξία να αναπτύξουν πρωτοβουλίες και να αναζητήσουν ρόλους στην διεθνή σκακιέρα. Δεν είναι έκπληξη ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός ήρθε στην Αθήνα για την Διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή στη Μεσόγειο. Το δίδυμο Ερντογάν – Νταβούτογλου εφαρμόζει με απόλυτη συνέπεια την τακτική της «ενεργού τουρκικής παρουσίας» σε όλες τις περιφερειακές συνεργασίες. Στην συνάντηση της Βουλιαγμένης, βγήκε μία είδηση: η «κοινή ελληνοτουρκική πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης», που ανακοίνωσαν οι δύο Πρωθυπουργοί. Ενα «τεστ» με αυξημένο βαθμό δυσκολίας, που συνδέεται με όσα στοιχεία σας παρουσιάσαμε πρόσφατα στο άρθρο υπό τον τίτλο «πόσο απέχει ο Εβρος από το Πακιστάν;»Η Ελλάδα βλέπει με έντονη ανησυχία τα κύματα των οικονομικών μεταναστών και προσφύγων να πυκνώνουν, ενώ η κατάσταση στη Μέση Ανατολή δεν εξομαλύνεται και στην Ασία (Πακιστάν, Αφγανιστάν) εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίζονται. Η Αθήνα ζητά από την Αγκυρα να συνεργαστεί – όχι στα λόγια, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα – αλλά ουσιαστικά με την Ελλάδα και την ΕΕ, ώστε να ανακοπεί το ρεύμα της λαθρομετανάστευσης. Ο Τ.Ερντογάν δηλώνει καταρχήν έτοιμος και πρόθυμος, αλλά η Τουρκία ουδέποτε συνεργάστηκε πραγματικά στο συγκεκριμένο ζήτημα, ενώ επιμένει να προβάλλει το «πονηρό» επιχείρημα, ότι δε μπορεί να δεσμευτεί παρά μόνο για την επανεισδοχή Τούρκων λαθρομεταναστών (...). Επιπλέον, ζητά και ανταλλάγματα. Με την υποστήριξη του Γ.Παπανδρέου, θα ζητήσει από την ΕΕ να καταργηθεί η θεώρηση (τουριστική βίζα) για τους Τούρκους πολίτες, ώστε να έχουν το δικαίωμα να μπαίνουν ελεύθερα στις χώρες της ΕΕ και να παραμένουν επί τρίμηνο (αποκλειστικά για τουρισμό). Ανάλογα προηγούμενα υπάρχουν (Βουλγαρία), αλλά οι αριθμοί στην περίπτωση της Τουρκίας είνα πολύ μεγαλύτεροι. Αν πάρει το «δώρο» από τους Ευρωπαίους ο Ερντογάν, θα το «πουλήσει» ενόψει των εκλογών στη χώρα του τον Ιούνιο του 2011.
ΥΓ: οι δύο πρωθυπουργοί μίλησαν γενικόλογα περί δικαιωμάτων των μειονοτήτων, την ώρα που στην Αθήνα επανέρχεται στο προσκήνιο η κουβέντα για την κατασκευή τζαμιού. Οι πρώτες «μπαταριές» έπεσαν ήδη, καθώς πλησιάζουμε στις εκλογές της 7ης Νοεμβρίου και οι υποψήφιοι καταλαβαίνουν ότι είναι θέμα που καίει τους πολίτες. Από υπεύθυνες τοποθετήσεις, πάσχουμε. Ο λαϊκισμός περισσεύει. Αλλά αυτό είναι ένα από τα επόμενα άρθρα που θα ήθελα να γράψω..http://www.protagon.gr/Default.aspx?tabid=70&smid=382&ArticleID=4247&reftab=37&t=Μυστικά-της-διπλωματίας-ή-«μυστική-διπλωματία»;-.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου