»Το σΥνδρομο ΣημΙτη

Παντελής Καψής ΒΗΜΑ

Τον Μάιο τρεις κορυφαίοι έλληνες οικονομολόγοι είχαν επιχειρήσει να απαντήσουν στα σενάρια καταστροφής των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» δίχως αποτέλεσμα. Είχαν βρει τις πόρτες κλειστές. Η διεθνής κοινότητα δεν είχε ούτε χρόνο ούτε όρεξη να ακούσει τα ελληνικά επιχειρήματα. Οχι πια. Στο προχθεσινό της φύλλο η ίδια εφημερίδα φιλοξενούσε στην.. κορυφή της πρώτης της σελίδας την είδηση για τη «δραματική ανάκαμψη» των ελληνικών ομολόγων. Στις μέσα σελίδες ο κ. Μασουράκης- ένας από τους τρεις κομμένους- εξηγούσε γιατί η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει.

Ανάλογη αποδοχή των ελληνικών θέσεων διαπιστώνουν όλοι οι οικονομικοί παράγοντες που πηγαίνουν στο εξωτερικό. Τα σχόλια για όσα έχει επιτύχει η ελληνική οικονομία αλλά και προσωπικά για τον Γιώργο Παπανδρέου είναι σχεδόν διθυραμβικά. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία: έξω πάμε καλά, πολύ καλά. Στο εσωτερικό όμως;

Το ΠαΣοΚ φαίνεται ότι εξακολουθεί να είναι το πρώτο κόμμα με σημαντική διαφορά από τη Νέα Δημοκρατία. Και όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να ακολουθήσει χωρίς υποχωρήσεις το πρόγραμμα των αλλαγών που συμφωνήθηκαν με την τρόικα. Είναι αρκετά πιθανόν ότι θα τα καταφέρει.

Την ίδια στιγμή ωστόσο είναι φανερό ότι υφίσταται φθορά. Ακόμα χειρότερα, μοιάζει να χάνει τη μάχη των επιχειρημάτων. Ολο και πιο πολλοί εμφανίζονται να δηλώνουν στις δημοσκοπήσεις ότι το μνημόνιο δεν ήταν απαραίτητο για να σωθεί η οικονομία. Το ότι έχουν άδικο δεν έχει καμία σημασία. Πρόκειται ουσιαστικά για το σύνδρομο Σημίτη σε επανάληψη- όταν ο τότε πρωθυπουργός έβαλε την Ελλάδα στην ΟΝΕ μόνο και μόνο για να κερδίσει τις εκλογές του 2000 με διαφορά μόλις 60.000 ψήφων!

Η κατάσταση σήμερα βέβαια είναι διαφορετική. Η ΟΝΕ ήταν μια επιλογή. Το μνημόνιο αντιθέτως είναι η τελευταία σανίδα σωτηρίας. Οσο και αν ενοχλεί, ακόμα και πολλοί από όσους δηλώνουν ότι διαφωνούν, αναγνωρίζουν μέσα τους ότι δεν υπάρχει άλλη λύση. Πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί η ευκολία με την οποία πέρασαν μεταρρυθμίσεις που για δεκαετίες κανείς δεν τολμούσε να πραγματοποιήσει;

Από την άλλη πλευρά, αν το ζητούμενο δεν είναι απλώς τρία χρόνια δημοσιονομικής πειθαρχίας αλλά η αναδιοργάνωση της κοινωνίας με ισχυρούς θεσμούς αλληλεγγύης που θα στηρίζονται όμως σε μια ανοικτή και ανταγωνιστική οικονομία της αγοράς- το περίφημο σκανδιναβικό μοντέλο, ναι- τότε δικαιούμεθα να έχουμε αμφιβολίες. Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι ότι όλοι μετέχουμε σε ένα γιγαντιαίο πείραμα κοινωνικής γενετικής. Η κυβέρνηση ελπίζει ότι στο τέλος, όταν θα φανούν τα αποτελέσματα, οι πολίτες ακόμα και αν υποφέρουν θα αναγνωρίσουν το γενικότερο συμφέρον και θα αποδεχθούν τις αλλαγές. Αυτά όμως συμβαίνουν μόνο στα παραμύθια.

Η πρόκληση για το ΠαΣοΚ και την κυβέρνηση είναι να μετατρέψουν το μνημόνιο σε μια συγκροτημένη και ολοκληρωμένη πρόταση αλλαγής. Πρώτα όμως θα πρέπει να το πιστέψουν οι ίδιοι!