»Που χαθηκε ο «συντονιστης»;

Ι. Κ. Πρετεντέρης βημα

Το αξιοπερίεργο με αυτή την υπόθεση του «υπουργού συντονιστή» είναι ότι ουδείς διεκδικεί την πατρότητά της. Ακόμη και ο άμεσα εμπλεκόμενος Ι. Ραγκούσης υποστηρίζει σε όλους τους συνομιλητές του πως ούτε το σκέφτηκε ούτε το πρότεινε στον Πρωθυπουργό. Υπό αυτή την έννοια, έχουμε να κάνουμε με μια ..
ορφανή υπόθεση.

Ποιο είναι όμως το ορφανό; Η ιδέα ή η τελική διευθέτηση; Διότι αυτό που τελικώς συνέβη δεν έχει και ιδιαίτερη σχέση με όσα γράφονταν και λέγονταν τον τελευταίο μήνα.

Πρώτον, δεν προέκυψε ανασύσταση του υπουργείου Προεδρίας.

Δεύτερον, δεν αναφέρθηκε ρητή αρμοδιότητα συντονισμού- η λέξη, μάλιστα, αποσιωπήθηκε επιμελώς από όλες τις επίσημες κυβερνητικές ανακοινώσεις. Τρίτον, δεν τοποθετήθηκε «υπουργός συντονιστής». Επισήμως δημιουργήθηκε μια επιτελική ομάδα η οποία θα έχει κυρίως ευθύνη τον μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό της προώθησης του κυβερνητικού έργου και η οποία θα συνεδριάζει στο υπουργείο Εσωτερικών.

Στη μόνιμη σύνθεση της «ομάδας» αυτής μετέχουν τουλάχιστον τέσσερις υπουργοί ( Ι. Ραγκούσης, Γ. Παπακωνσταντίνου, Π. Γερουλάνος, Δ.Δρούτσας ), ένας υφυπουργός ( Γ. Πεταλωτής ) και διάφορα άλλα κυβερνητικά στελέχη και συνεργάτες του Πρωθυπουργού. Απόντος του Πρωθυπουργού και όταν δεν μετέχει ο Θ. Πάγκαλος, της επιτροπής θα προεδρεύει ο κατά την επίσημη κυβερνητική ιεραρχία πρώτος τη τάξει υπουργός, δηλαδή ο υπουργός Εσωτερικών. Αυτονόητα πράγματα, δηλαδή.

Με άλλα λόγια, η αρχική ιδέα ενός υπουργού ο οποίος θα ασκεί ουσιαστικά καθήκοντα συντονισμού, άρα εποπτείας και παρέμβασης στη δουλειά των άλλων υπουργών, κάπου χάθηκε στη μέση της διαδρομής.

Τι συνέβη; Πολλές ερμηνείες μπορούν να διατυπωθούν. Από τις αντιδράσεις που θα προκαλούσε μια τέτοια τοποθέτηση ως το αδόκιμο της επιλογής. Είναι προφανές ότι την κυβέρνηση εξ ορισμού τη συντονίζει και τη διευθύνει ο Πρωθυπουργός επικουρούμενος σε ό,τι χρειαστεί από τον αντιπρόεδρο... Τι νόημα θα είχε να διοριστεί ένας «υπο-πρωθυπουργός» με παράλληλες και αντικρουόμενες αρμοδιότητες; Δεν θα φαινόταν σαν να χρειάζεται ο Πρωθυπουργός έναν βοηθό για να κάνει τη δουλειά του;

Παρ΄ όλα αυτά, το ενδεχόμενο συζητήθηκε και μάλιστα σοβαρά. Ούτως ή άλλως, ο Γ. Παπανδρέου αναζητούσε από καιρό ένα σχήμα πιο αποτελεσματικής οργάνωσης της κυβέρνησης αλλά και του πρωθυπουργικού γραφείου, ακόμη περισσότερο που είχε, φαίνεται, ληφθεί η απόφαση να απαλλαγεί ο Χ.Παμπούκης από τις αρμοδιότητες συντονισμού που είχε ως υπουργός Επικρατείας.

Η ιδέα του «υπουργού-συντονιστή» όμως φαίνεται ότι τελικώς προσέκρουσε σε δύο μεγάλα ζητήματα.

Πρώτον,στις πιθανολογούμενες αντιδράσεις. Οχι μόνο ο Πάγκαλος αλλά και πολλοί υπουργοί είχαν εκφράσει (δημοσίως και κυρίως κατ΄ ιδίαν...) με διαφόρους τρόπους την αντίθεσή τους στο ενδεχόμενο ενός «καπέλου». Ακόμη περισσότερο που πολλά στελέχη της κυβέρνησης θεωρούν ότι προηγούνται στην πολιτική ιεραρχία του υπουργού Εσωτερικών, άρα δεν έχουν λόγο «να του δίνουν λογαριασμό». Αυτές οι αντιρρήσεις και οι ενστάσεις μεταφέρθηκαν στον Πρωθυπουργό.

Γνώριζε, δηλαδή, ο Πρωθυπουργός ότι μια τέτοια επιλογή θα άνοιγε πολλούς «μικρούς εμφυλίους», οι οποίοι κινδύνευαν όχι μόνο να μη βελτιώσουν αλλά να δυσχεράνουν τη λειτουργία της κυβέρνησης.

Δεύτερον, στη συγκυρία. Ο Πρωθυπουργός βγήκε στραπατσαρισμένος από τη διαδικασία επιλογής των περιφερειαρχών και τη χιονοστιβάδα αρνήσεων που διατυπώθηκαν, ενώ ούτε ο ανασχηματισμός βοήθησε τα επόμενα εικοσιτετράωρα να βελτιωθεί αυτή η εικόνα. Η μακρά νύχτα της Δευτέρας δημιούργησε την εντύπωση ότι η νέα κυβέρνηση προέκυψε περισσότερο από ένα ατελείωτο παζάρι θέσεων και αρμοδιοτήτων παρά από έναν σαφή σχεδιασμό.

Σε αυτή τη συγκυρία η τοποθέτηση ενός «υπουργού-συντονιστή» κινδύνευε να βλάψει ακόμη περισσότερο το πρωθυπουργικό προφίλ.

Το αποτέλεσμα ήταν μια μέση λύση. Δημιουργήθηκε μεν ένας νέος μηχανισμός αλλά ο μηχανισμός αυτός δεν είναι μονοπρόσωπος. Θα ασκεί αρμοδιότητες σχεδιασμού αλλά όχι καθημερινού συντονισμού. Θα συνεργάζεται με τους υπουργούς αλλά δεν θα παρεμβαίνει στο έργο τους ούτε θα λύνει τις διαφορές τους.

Το ερώτημα είναι αν αυτή η «μέση λύση» θα αποδειχθεί αρκετή για να βελτιώσει τη λειτουργία της κυβέρνησης. Δεν το γνωρίζω. Αλλά μια και ο λόγος περί συντονισμού, μπορώ να πω ότι υπάρχει μία μόνο μέθοδος και είναι εξαιρετικά απλή: μπαίνεις στις οκτώ το πρωί στο γραφείο, βγαίνεις το βράδυ στις εννιά,επτά ημέρες την εβδομάδα,τριάντα ημέρες τον μήνα.