»Ο μυθος του Χοτζα

Κάθε ψηφοφόρος του ΠΑΣΟΚ θέλει να πιστεύει ότι η σύγκρουση Ρέππα - Παπακωνσταντίνου δεν έχει προσωπικά χαρακτηριστικά. Τα δύο κυβερνητικά στελέχη, «εξαπτέρυγα του εκσυγχρονισμού» επί Κώστα Σημίτη, στήριξαν από την πρώτη στιγμή τον Γιώργο Παπανδρέου και δεν προκύπτει από πουθενά ότι έχουν υστερόβουλες σκέψεις ή ιδιοτελείς βλέψεις – τις οποίες θα μπορούσε να καταλογίσει κάποιος καχύποπτος σε βουλευτές που εποφθαλμιούν υπουργικό χαρτοφυλάκιο ή σε στελέχη που..
θεωρούν ότι μένουν αναξιοποίητα.

Η σύγκρουση φαίνεται πως γίνεται για θέματα αρχών και ιδεολογίας. Αν δεχθούμε αυτό ως βάση για την περαιτέρω συζήτηση, θα καταλήξουμε σε ένα πρόχειρο αλλά πολύ ανησυχητικό συμπέρασμα: Κάποιοι υπουργοί (γιατί ο Δημήτρης Ρέππας δεν είναι ο μόνος που δυσφορεί με την κυβερνητική πολιτική, απλώς σκέπτεται… φωναχτά) καλούνται να εφαρμόσουν μέτρα που δεν πιστεύουν και δεν εγκρίνουν!

Αξίζει να τονιστεί ότι η ακολουθούμενη πολιτική δεν είναι «κοπιράιτ» του υπουργού Οικονομίας, γεγονός που σημαίνει πως κάποια μέλη της κυβέρνησης διαφωνούν (άλλα ηπίως κι άλλα εντόνως) με τη γραμμή που χάραξε ο πρωθυπουργός και την οποία βεβαιώνει ότι θα ακολουθήσει παρά τους κραδασμούς σε κυβέρνηση και κόμμα. Είναι απορίας άξιο, λοιπόν, πώς θα εφαρμοστεί αυτή η πολιτική από όσους δεν την εγκρίνουν και πώς θα πειστούν για την αναγκαιότητά της εκείνοι που υφίστανται τις επιπτώσεις της.

Το θέμα δεν είναι να ψηφιστούν τα μέτρα με την επιβολή κομματικής πειθαρχίας και χωρίς ενδοκυβερνητικές ανταρσίες. Το θέμα είναι να συγκεντρώσουν την ευρύτερη δυνατή κοινωνική αποδοχή (ή έστω ανοχή), πράγμα εξαιρετικά αμφίβολο από τη στιγμή που κυβερνητικά στελέχη ασκούν δημόσια κριτική σε ειλημμένες αποφάσεις και υπουργοί στρέφονται κατά συναδέλφων τους μέσα στο υπουργικό συμβούλιο. Όσο διαιωνίζεται αυτή η κατάσταση δεν είναι μακριά η στιγμή που θα δικαιωθεί η δυσοίωνη πρόβλεψη Ρέππα ότι η κοινωνία θα αποδώσει στην κυβέρνηση το παράσημο της ανοιχτής παλάμης…

Οι παλιοί διηγούνται μια ιστορία. Ο Χότζας κλήθηκε να πει τη γνώμη του σε μια διαφωνία συγχωριανών του. Άκουσε τον πρώτο και του είπε: «Δίκιο έχεις». Διαμαρτυρήθηκε ο δεύτερος, τον άκουσε κι αυτόν κι αποφάνθηκε: «Δίκιο έχεις». Τρίτος παρατηρητής της σκηνής απόρησε πώς είναι δυνατόν να έχουν δίκιο και οι δύο. Κι ο Χότζας του είπε: «Δίκιο έχεις κι εσύ».

Στην περίπτωση της τελευταίας ενδοκυβερνητικής σύγκρουσης ο Γ. Παπακωνσταντίνου υποστηρίζει ότι, αν δεν συρρικνωθεί ο δημόσιος τομέας και αν δεν αλλάξει ριζικά η λειτουργία του, δεν πρόκειται να αποδώσουν ούτε σκληρότερα μέτρα. Με άλλα λόγια, δεν πιστεύει ότι οι ΔΕΚΟ επιτελούν κοινωνικό έργο ανάλογο του κόστους λειτουργίας τους, έχοντας μεταβληθεί σε βαρέλι δίχως πάτο που καταπίνει τα χρήματα των φορολογουμένων. Δίκιο έχει.

Ο Δ. Ρέππας πιστεύει ότι, αντί να συνεχίσει η κυβέρνηση να ξεζουμίζει το μισθωτό και το συνταξιούχο και να φροντίζει μόνο πώς θα περικόψει τις δημόσιες δαπάνες, θα έπρεπε να κυνηγήσει τη φοροδιαφυγή και να «τα πάρει» από τους έχοντες και κατέχοντες. Στη συλλογιστική του μπαίνει και μια παράμετρος «αυτοσυντήρησης». Φοβάται ότι, αν εφαρμοστεί το Μνημόνιο κατά γράμμα, σε λίγο καιρό μπορεί να μην υπάρχει… ΠΑΣΟΚ! Δίκιο έχει κι αυτός.

Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι: πώς γίνεται να έχουν κι οι δύο δίκιο; Απάντηση: Δίκιο έχετε κι εσείς. Απλούστατα, δεν γίνεται! Κι ο Γιώργος Παπανδρέου δεν σκοπεύει να παίξει το ρόλο του… Χότζα. Έχει δηλώσει, και το επανέλαβε πρόσφατα για να το εμπεδώσουν όλοι, πως θα κάνει ό,τι χρειάζεται και ό,τι έπρεπε να έχει γίνει εδώ και χρόνια για να σωθεί η πατρίδα από τη χρεοκοπία, έστω και με αντάλλαγμα αυτή η κυβερνητική θητεία του να είναι η μοναδική!

Είναι μια απόφαση υψηλού ρίσκου, που δείχνει όμως υψηλό αίσθημα ευθύνης. Ο Γιώργος Παπανδρέου ξέρει από μέσα το ΠΑΣΟΚ και καταλαβαίνει τους φόβους και τις ανησυχίες των συντρόφων του. Γνωρίζει από πρώτο χέρι ότι ειδικά οι ΔΕΚΟ αποτελούν προνομιακό πεδίο ψηφοφόρων για το Κίνημα και κάθε δυσμενής αλλαγή των εργασιακών ή ασφαλιστικών συνθηκών μπορεί να κοστίσει ακριβά στην κάλπη.

Από την άλλη πλευρά, όμως, κατανοεί ότι οι αφορισμοί του τύπου «να πληρώσουν οι πλούσιοι και οι επιχειρήσεις», που έχουν γίνει τσίχλα στο στόμα της αντιπολίτευσης (Δεξιάς κι Αριστεράς), αποτελούν λαϊκισμό και «ευκολία». Τα μέτρα δεν μπορούν να υπερβούν ορισμένα όρια: ήδη πολυεθνικές εταιρείες που δυσφόρησαν για την αύξηση της φορολογίας ετοιμάζονται για άλλες πολιτείες, όπου θα βρουν ευνοϊκότερο περιβάλλον. Με τα δημόσια ταμεία στεγνά, η ανάπτυξη περνά αποκλειστικά από την ιδιωτική πρωτοβουλία.

Εκείνο που προέχει στην παρούσα φάση δεν είναι ποιος έχει περισσότερο δίκιο. Όλοι δίκιο έχουν. Και όσοι αγωνιούν για το μέλλον της χώρας και όσοι αγωνιούν για την αντίδραση των εργαζομένων. Επίσης δεν εξυπηρετεί σ’ αυτές τις κρίσιμες στιγμές η ιδεολογία. Οι αρχές του ΠΑΣΟΚ υπήρχαν πριν και θα υπάρχουν μετά το Μνημόνιο. Αλλά δεν εξασφαλίζουν δάνεια με λογικό επιτόκιο, ούτε αποτρέπουν τον κίνδυνο της χρεοκοπίας.

Η διαφορά μεταξύ του πρωθυπουργού και των υπουργών του είναι ότι ο Γιώργος Παπανδρέου ξέρει και ποιο είναι το πρόβλημα και ποια είναι η μοναδική εφικτή λύση. Οι υπουργοί του, ανάλογα με τις ευθύνες που έχουν επωμιστεί, βλέπουν ή μόνο το πρόβλημα χωρίς να έχουν να προτείνουν άλλη λύση ή μόνο τη λύση χωρίς να ανησυχούν μήπως το πρόβλημα γίνει δυσκολότερο.