»Μυθοι της επιτηρησης

Tου Αλεξη Παπαχελα καθημερινη

Η έννοια της επιτήρησης είναι ασφαλώς προσβλητική για μια χώρα. Ιδιαίτερα μάλιστα για μια χώρα που έχει μεγαλώσει με το παραμύθι που λέει πως ό, τι έχει καταφέρει το έχει κάνει μόνη της...

Είναι, όμως, όντως τόσο κακό πράγμα η επιτήρηση; Για να θυμηθούμε λίγο πόσα έγιναν στην Ελλάδα την περίοδο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ας μετρήσουμε πόσα δημόσια έργα τέλειωσαν σε χρόνο-ρεκόρ, σε πλήρη αντιδιαστολή με τη δεκαετία του 1980, που δεν άφησε ούτε ένα μεγάλο δημόσιο έργο πίσω της. Πόσα χρόνια ονειρευόμασταν μετρό, δρόμους, γέφυρες, αλλά είχαμε πλέον πιστέψει ότι είμαστε ανίκανοι να τα... δημιουργήσουμε;

Ας θυμηθούμε πώς έμοιαζε η χώρα τις λίγες εκείνες μοναδικές μέρες του καλοκαιριού του 2004, όταν ο Ελληνας, είτε εθελοντής είτε αστυνομικός, έβγαζε τον καλύτερό του εαυτό. Για μια μικρή, αλλά σημαντική, περίοδο το ελληνικό κράτος έμοιαζε με αυτό μιας κανονικής ευρωπαϊκής χώρας. Οι εκατό διαδηλωτές δεν έκλειναν τους δρόμους, τα αδέσποτα δεν κατέκλυζαν το Σύνταγμα, οι ταξιτζήδες ήταν σχεδόν Εγγλέζοι κ. λπ. κ. λπ. Πού οφειλόταν αυτή η θεαματική αλλαγή και πρόοδος; Σίγουρα όχι σε μια μετάγγιση γερμανικού DNA στον μέσο Ελληνα.

Αν πάμε πίσω σε εκείνη την περίοδο, θα ανακαλύψουμε πως όλη η χώρα, όλο το κράτος βρίσκονταν σε άμεση και ασφυκτική επιτήρηση. Κάποιος είχε δώσει στη χώρα στόχους και χρονοδιαγράμματα και της είχε πει πολύ απλά: «Ή τα πετυχαίνεις αυτά ή θα αποτύχεις». Δεν υπήρχε τρόπος να ασκήσουμε τη μεσογειακή παραμυθιαστική γοητεία και να πείσουμε τους επιτηρητές ότι έχουμε κάνει πράγματα χωρίς να γίνουν. Ορισμένοι θα ισχυρισθούν πως κινητοποιήθηκε αυτό το περίφημο ελληνικό δαιμόνιο ή φιλότιμο που δυστυχώς έχει καταστεί καταραμένο άλλοθι για την έλλειψη οργάνωσης και επαγγελματισμού. Μπορεί πράγματι να λειτουργήσαμε και με αυξημένο φιλότιμο, αλλά πίσω από τη βιτρίνα υπήρχαν άνθρωποι με μπλοκάκια που σημείωναν τις προθεσμίες και τους στόχους και μας επιτηρούσαν. Γι’ αυτό πετύχαμε βασικά και είναι σχεδόν σίγουρο ότι αν μας άφηναν μόνους, χωρίς κανέναν έλεγχο από την ημέρα που πήραμε τους Ολυμπιακούς, δεν θα ήμαστε έτοιμοι ούτε το 2014.

Ή μήπως να ξεχάσουμε την υπόθεση της «17 Νοέμβρη», όπου το ελληνικό κράτος είχε ρεζιλευθεί για πολλά χρόνια; Ηλθαν οι Βρετανοί με την επιτήρηση και την οργάνωσή τους, βρέθηκε επιτέλους ένας ικανός πολιτικός στη σωστή θέση και το παζλ βρήκε τη λύση του.

Τώρα, λοιπόν, βρισκόμαστε σε μια εξαιρετικά δύσκολη στιγμή, που η επιτήρηση μόνο καλό μπορεί να μας κάνει. Η πολιτική μας τάξη, με ελάχιστες εξαιρέσεις, έχει αποδειχθεί ανίκανη να δημιουργήσει ένα σύγχρονο κράτος και να διαχειρισθεί επαγγελματικά τα δημόσια οικονομικά του τόπου. Οι κρατικές μας υπηρεσίες φέρνουν κάτι από Τρίτο Κόσμο, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τις εφορίες, τις πολεοδομίες, αλλά και άλλες πολλές. Αν η καταραμένη επιτήρηση μας αναγκάσει να φτιάξουμε ικανούς μηχανισμούς πάταξης της φοροδιαφυγής, να ανοίξουμε τα κλειστά επαγγέλματα, να μπορούμε να υλοποιήσουμε μια επένδυση σε μερικούς μήνες αντί για χρόνια, μόνο σε καλό θα μας βγει. Θα ήταν εξαιρετικό να μπορούμε όλα αυτά να τα λύναμε μόνοι μας, χωρίς να χρειαστεί πρώτα να εξευτελισθεί η χώρα και να αντιμετωπίζει ως επαίτης τους πιστωτές της. Δυστυχώς, όμως, τόσο οι πολιτικοί μας όσο κι εμείς ως κοινωνία τεμπελιάσαμε εγκληματικά από το 2004 και μετά, με αποτέλεσμα να πάμε πίσω, πολύ πίσω. Γι’ αυτό και προς το παρόν, καλύτερη λύση από την πίεση της επιτήρησης για ένα ικανό διάστημα δεν μπορώ να σκεφθώ.