του Δημήτρη Καμπουράκη http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=5636
Μάθαμε πρόσφατα ότι επίκειται αναθεώρηση του τρόπου χορήγησης του επιδόματος ανεργίας, μαζί με ορισμένα άλλα προνoιακού τύπου επιδόματα κοινωνικών ομάδων που έχουν ανάγκη βοήθειας ή ενίσχυσης. Το συνολικό ποσό που υποτίθεται ότι θα γλυτώσει το κράτος απ’ αυτό το κουτσούρεμα έχει υπολογιστεί στα 500 εκατομμύρια ευρώ τον ...χρόνο. Κατ’ αρχήν, όποιος έχει στοιχειώδη γνώση των κρατικών υπηρεσιών που χορηγούν τα επιδόματα αυτά (ΟΑΕΔ, Πρόνοιες Περιφερειών ή Δήμων, κλπ), ξέρει ότι το ποσό αυτό έχει υπολογιστεί με την παραδοσιακή μέθοδο της πέτρας. (Πετάς μια πέτρα μ’ όλη σου τη δύναμη κι εκεί που θα πέσει ορίζεις το σύνορο του χωραφιού σου.) Δεν υπάρχει on line σύστημα και στις «αρμόδιες» υπηρεσίες επικρατεί τέτοιο μπάχαλο που ουδείς γνωρίζει πόσοι είναι συνολικά οι δικαιούχοι, πόσα ακριβώς παίρνουν, ούτε ποιά είναι τα ιδιαίτερα επαγγελματικά, οικογενειακά και οικονομικά τους χαρακτηριστικά. Πως λοιπόν υπολογίζουν το ποσό που θα γλυτώσουν με την επιβολή «κριτηρίων» πάνω σ’ ένα εντελώς αδιερεύνητο σώμα δικαιούχων; Το νούμερο των 500 εκατομμυρίων ευρώ που ανακοίνωσαν, είναι απλώς μια μεγαλοπρεπής μπούρδα.
Επί της ουσίας τώρα. Η πρόθεση είναι να επιβληθούν εισοδηματικά κριτήρια στην χορήγηση του επιδόματος ανεργίας. Σε πρώτη ανάγνωση, αυτό δεν ακούγεται εντελώς παράλογο, ειδικά αν τα όρια των εισοδηματικών κριτηρίων είναι λογικά. Ένας καλοπροαίρετος άνθρωπος θα μπορούσε να σκεφτεί ως εξής: «Γιατί κάποιος που έχει (ας πούμε) 2.000 ευρώ τον μήνα από άλλα εισοδήματα, να παίρνει και το επίδομα ανεργίας;» Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι. Το επίδομα ανεργίας δεν είναι προνοιακό επίδομα, δεν πληρώνεται δηλαδή από τον κρατικό προϋπολογισμό, άρα από τους φόρους όλων μας. Είναι ανταποδοτικό επίδομα. Το έχει πληρώσει δηλαδή ο ίδιος ο εργαζόμενος με κρατήσεις επί του μισθού ή επί του μεροκάματου του όταν είχε δουλειά. Στην πραγματικότητα πρόκειται για πρόβλεψη αντιμετώπισης μελλοντικού κινδύνου, του κινδύνου της ανεργίας. Με ποιά λογική θα επιβληθούν εισοδηματικά κριτήρια σ’ ένα ανταποδοτικό τέλος αυτού του είδους; Είναι σα να πληρώνεις μια ασφάλεια ζωής στην Interamerican κι όταν θα έρθει η ώρα να εισπράξεις, η εταιρεία να αρνηθεί να σου τα δώσει διότι έχεις κι άλλα εισοδήματα.
Αν οι κρατήσεις υπέρ ΟΑΕΔ ήταν προαιρετικές, τότε θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι όποιος επέλεξε να μην πληρώνει όταν δούλευε, δεν δικαιούται επίδομα ανεργίας αν χάσει τη δουλειά του. Όμως οι κρατήσεις αυτές είναι υποχρεωτικές για όλους και μάλιστα διόλου ευκαταφρόνητες. Το συνολικό ποσοστό των κρατήσεων υπέρ ΟΑΕΔ είναι 7,2% επί του μισθού ή του μεροκάματου (4% ανεργία, 2% οικογενειακό, 1,2% στράτευσης), ενώ το ύψος του επιδόματος ανεργίας είναι ίδιο για όλους κι όχι συνδεδεμένο με το ύψος του μισθού που έπαιρνε. Η σύνδεση αυτή όμως θα ήταν λογική, αφού όσο ψηλότερο μισθό παίρνει κανένας τόσο μεγαλύτερο ποσό κρατήσεων έχει. Γιατί αυτός που πληρώνει 300 ευρώ τον μήνα υπερ ΟΑΕΔ επειδή έχει πετύχει ψηλή αμοιβή εργασίας, να πάρει το ίδιο επίδομα ανεργίας μ’ αυτόν που πληρώνει 30 ευρώ το μήνα; Συνεπώς, η αρχή της ανταποδοτικότητας έχει ήδη παραβιαστεί. Είναι λογικό να την αποτελειώσουμε και με την εισαγωγή -δήθεν- εισοδηματικών κριτηρίων; Κι έπειτα, το ύψος του επιδόματος ανεργίας και ο χρόνος χορήγησης του είναι στριμωγμένα στο ελάχιστο δυνατό. Μιλάμε για 440 ευρώ τον μήνα (φτάνει τα 470 αν υπάρχουν παιδιά) και για έναν μόλις χρόνο. Είναι πολύ πιο κάτω από το κοινωνικά αποδεκτό όριο φτώχειας, για να θεωρηθεί σπατάλη που χρειάζεται περικοπές για λόγους «κοινωνικής δικαιοσύνης».
Τα γράφω αυτά διότι φοβούμαι ότι πίσω από τις συγκεκριμένες εξαγγελίες κρύβονται άλλου είδους προθέσεις. Φοβούμαι ότι αυτά τα περί κοινωνικών κριτηρίων, είναι απλώς αποτέλεσμα ενός πολλαπλασιασμού που κάνει το υπουργείο εργασίας. Πολλαπλασιάζει τον αριθμό των ανέργων (που χονδρικά αναμένει εξ’ αιτίας της ύφεσης) με το μηνιαίο επίδομα ανεργίας και βγάζει ένα νούμερο 500 εκατομμυρίων ευρώ μεγαλύτερο απ’ αυτό που έχει στα ταμεία. Άρα από κάπου πρέπει να περικόψει αυτό το ποσό και ψάχνεται. Αν ισχύει αυτό (που είναι το πιθανότερο) τότε φοβούμαι ότι δεν θα την πληρώσουν ούτε οι δήθεν εισοδηματίες, ούτε κάποιες ισχυρές επαγγελματικές ομάδες που έχουν πετύχει προνομιακούς όρους στις παροχές τους από τον ΟΑΕΔ, αλλά θα την πληρώσει ο κακόμοιρος άνεργος που δεν έχει στον ήλιο μοίρα.
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν κάποιες επαγγελματικές ομάδες (εργαζόμενοι στον τουρισμό, οικοδόμοι, ωρομίσθιοι καθηγητές, κλπ) που ασκώντας πολιτική ή συνδικαλιστική πίεση, έχουν πετύχει εμφανώς καλύτερους όρους ενίσχυσης τους σε σύγκριση με τους υπόλοιπους ανέργους. Για παράδειγμα, ένας εργαζόμενος στον τουρισμό έχει πετύχει με νομοθετικές ρυθμίσεις να διακόπτει την απασχόληση του το Νοέμβριο και να επαναπροσλαμβάνεται υποχρεωτικά από τον ίδιο εργοδότη τον Μάρτιο, ενώ στο ενδιάμεσο να παίρνει επίδομα ανεργίας διπλάσιο από τους άλλους ανέργους. Αντίστοιχες ευνοϊκές ρυθμίσεις έχουν πετύχει και άλλοι κλάδοι. Δε λέω ότι κακώς τις πέτυχαν (μπορεί να πρέπει να πάρουν ακόμα περισσότερα οι άνθρωποι), απλώς δεν πρόκειται πλέον για επιδόματα ανεργίας αλλά για κανονικούς μισθούς που για διάφορους λόγους (προνοιακούς, αναπτυξιακούς ή ρουσφετολογικούς) τούς χορήγησε το κράτος. Θα έπρεπε λοιπόν να ενταχθούν σε λογαριασμούς των αντίστοιχων υπουργείων τους που πληρώνονται από τον κρατικό προϋπολογισμό, για να είναι καθαρό ποιός πληρώνεται, από που και για ποιόν λόγο. Η παραμονή αυτών των προνομιακών επαγγελματικών ομάδων στον ΟΑΕΔ, σημαίνει στην πράξη ότι η ενίσχυση τους δεν γίνεται από το σύνολο του φορολογούμενου πληθυσμού, αλλά μόνο από τις εισφορές υπερ ΟΑΕΔ των υπολοίπων εργαζομένων.
Σ’ ένα κλειστό ανταποδοτικό σύστημα που στηρίζεται στην αρχή «παίρνω ανάλογα με όσα πληρώνω», αυτός είναι ο ορισμός της αδικίας. Εφόσον στο σύστημα δεν μπαίνουν χρήματα απ’ έξω, η ισχυρότερη επαγγελματική ομάδα απομυζά τους πόρους της πιο αδύναμης αποστερώντας της τη δυνατότητα να εισπράξει ανάλογα μ’ αυτά που έχει πληρώσει. Επαναλαμβάνω για να μην παρεξηγηθώ: Αν το κράτος κρίνει ότι κάποια επαγγελματική ομάδα πρέπει να ενισχυθεί πιο πολύ από άλλες (διότι προσφέρει στο σύνολο της κοινωνίας προφανώς), να το κάνει αλλά από τον κρατικό προϋπολογισμό που τον πληρώνουμε όλοι, ανταποδίδοντας τις κοινωνικές υπηρεσίες της ομάδας αυτής. Όχι να το κάνει, παροχετεύοντας στους ισχυρότερους τις εισφορές πιο αδύναμων συναδέλφων τους. Διότι σ' ένα κλειστό σύστημα με συγκεκριμένους πόρους, η ενίσχυση της μιας ομάδας σημαίνει αυτομάτως την οικονομική υποβάθμιση της άλλης.
Επειδή λοιπόν οι «προνομιούχοι» παραμένουν στον ΟΑΕΔ κι επειδή το ΙΚΑ που εισπράττει υπέρ του ΟΑΕΔ παρακρατά μεγάλα ποσά για να πληρώσει τις δικές του συντάξεις κι επειδή οι άνεργοι αυξάνονται συνεχώς (άρα αυτοί που ως τώρα πλήρωναν τον ΟΑΕΔ, τώρα θα πάνε στον γκισέ του να ζητούν λεφτά) κι επειδή οι εργοδότες επικαλούνται την κρίση (δικαίως πολλοί απ’ αυτούς) και δεν πληρώνουν εργοδοτικές εισφορές... επειδή εν κατακλείδει λείπουν από το σύστημα 500 εκατομμύρια ευρώ, φοβάμαι ότι θα την πληρώσει ο απλός μέσος ανήμπορος άνεργος. Διότι οι ξενοδοχοϋπάλληλοι θα πιέσουν τους βουλευτές που εκλέγουν στις επαρχίες και οι οικοδόμοι θα καταλάβουν με το ΠΑΜΕ τα κεντρικά του ΟΑΕΔ και θα τη γλυτώσουν τελικά. Αλλά επειδή τα 500 εκκατομμύρια δεν θα δοθούν (καθότι δεν υπάρχουν), οι «αρμόδιοι» θα καταλήξουν στον ανήμπορο και χωρίς ισχυρή εκπροσώπηση άνεργο. Και θα του πετσοκόψουν του δύστυχου τα 440 ευρώ που παίρνει το μήνα, διότι εισπράττει επιδότηση από τις ελιές που έχει στο χωριό ή γιατί δουλεύει (ακόμη) η γυναίκα του. Εδώ θα είμαστε κι ας λέει η Κατσέλη ότι δεν τίθεται τέτοιο θέμα.
Επί της ουσίας τώρα. Η πρόθεση είναι να επιβληθούν εισοδηματικά κριτήρια στην χορήγηση του επιδόματος ανεργίας. Σε πρώτη ανάγνωση, αυτό δεν ακούγεται εντελώς παράλογο, ειδικά αν τα όρια των εισοδηματικών κριτηρίων είναι λογικά. Ένας καλοπροαίρετος άνθρωπος θα μπορούσε να σκεφτεί ως εξής: «Γιατί κάποιος που έχει (ας πούμε) 2.000 ευρώ τον μήνα από άλλα εισοδήματα, να παίρνει και το επίδομα ανεργίας;» Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι. Το επίδομα ανεργίας δεν είναι προνοιακό επίδομα, δεν πληρώνεται δηλαδή από τον κρατικό προϋπολογισμό, άρα από τους φόρους όλων μας. Είναι ανταποδοτικό επίδομα. Το έχει πληρώσει δηλαδή ο ίδιος ο εργαζόμενος με κρατήσεις επί του μισθού ή επί του μεροκάματου του όταν είχε δουλειά. Στην πραγματικότητα πρόκειται για πρόβλεψη αντιμετώπισης μελλοντικού κινδύνου, του κινδύνου της ανεργίας. Με ποιά λογική θα επιβληθούν εισοδηματικά κριτήρια σ’ ένα ανταποδοτικό τέλος αυτού του είδους; Είναι σα να πληρώνεις μια ασφάλεια ζωής στην Interamerican κι όταν θα έρθει η ώρα να εισπράξεις, η εταιρεία να αρνηθεί να σου τα δώσει διότι έχεις κι άλλα εισοδήματα.
Αν οι κρατήσεις υπέρ ΟΑΕΔ ήταν προαιρετικές, τότε θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι όποιος επέλεξε να μην πληρώνει όταν δούλευε, δεν δικαιούται επίδομα ανεργίας αν χάσει τη δουλειά του. Όμως οι κρατήσεις αυτές είναι υποχρεωτικές για όλους και μάλιστα διόλου ευκαταφρόνητες. Το συνολικό ποσοστό των κρατήσεων υπέρ ΟΑΕΔ είναι 7,2% επί του μισθού ή του μεροκάματου (4% ανεργία, 2% οικογενειακό, 1,2% στράτευσης), ενώ το ύψος του επιδόματος ανεργίας είναι ίδιο για όλους κι όχι συνδεδεμένο με το ύψος του μισθού που έπαιρνε. Η σύνδεση αυτή όμως θα ήταν λογική, αφού όσο ψηλότερο μισθό παίρνει κανένας τόσο μεγαλύτερο ποσό κρατήσεων έχει. Γιατί αυτός που πληρώνει 300 ευρώ τον μήνα υπερ ΟΑΕΔ επειδή έχει πετύχει ψηλή αμοιβή εργασίας, να πάρει το ίδιο επίδομα ανεργίας μ’ αυτόν που πληρώνει 30 ευρώ το μήνα; Συνεπώς, η αρχή της ανταποδοτικότητας έχει ήδη παραβιαστεί. Είναι λογικό να την αποτελειώσουμε και με την εισαγωγή -δήθεν- εισοδηματικών κριτηρίων; Κι έπειτα, το ύψος του επιδόματος ανεργίας και ο χρόνος χορήγησης του είναι στριμωγμένα στο ελάχιστο δυνατό. Μιλάμε για 440 ευρώ τον μήνα (φτάνει τα 470 αν υπάρχουν παιδιά) και για έναν μόλις χρόνο. Είναι πολύ πιο κάτω από το κοινωνικά αποδεκτό όριο φτώχειας, για να θεωρηθεί σπατάλη που χρειάζεται περικοπές για λόγους «κοινωνικής δικαιοσύνης».
Τα γράφω αυτά διότι φοβούμαι ότι πίσω από τις συγκεκριμένες εξαγγελίες κρύβονται άλλου είδους προθέσεις. Φοβούμαι ότι αυτά τα περί κοινωνικών κριτηρίων, είναι απλώς αποτέλεσμα ενός πολλαπλασιασμού που κάνει το υπουργείο εργασίας. Πολλαπλασιάζει τον αριθμό των ανέργων (που χονδρικά αναμένει εξ’ αιτίας της ύφεσης) με το μηνιαίο επίδομα ανεργίας και βγάζει ένα νούμερο 500 εκατομμυρίων ευρώ μεγαλύτερο απ’ αυτό που έχει στα ταμεία. Άρα από κάπου πρέπει να περικόψει αυτό το ποσό και ψάχνεται. Αν ισχύει αυτό (που είναι το πιθανότερο) τότε φοβούμαι ότι δεν θα την πληρώσουν ούτε οι δήθεν εισοδηματίες, ούτε κάποιες ισχυρές επαγγελματικές ομάδες που έχουν πετύχει προνομιακούς όρους στις παροχές τους από τον ΟΑΕΔ, αλλά θα την πληρώσει ο κακόμοιρος άνεργος που δεν έχει στον ήλιο μοίρα.
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν κάποιες επαγγελματικές ομάδες (εργαζόμενοι στον τουρισμό, οικοδόμοι, ωρομίσθιοι καθηγητές, κλπ) που ασκώντας πολιτική ή συνδικαλιστική πίεση, έχουν πετύχει εμφανώς καλύτερους όρους ενίσχυσης τους σε σύγκριση με τους υπόλοιπους ανέργους. Για παράδειγμα, ένας εργαζόμενος στον τουρισμό έχει πετύχει με νομοθετικές ρυθμίσεις να διακόπτει την απασχόληση του το Νοέμβριο και να επαναπροσλαμβάνεται υποχρεωτικά από τον ίδιο εργοδότη τον Μάρτιο, ενώ στο ενδιάμεσο να παίρνει επίδομα ανεργίας διπλάσιο από τους άλλους ανέργους. Αντίστοιχες ευνοϊκές ρυθμίσεις έχουν πετύχει και άλλοι κλάδοι. Δε λέω ότι κακώς τις πέτυχαν (μπορεί να πρέπει να πάρουν ακόμα περισσότερα οι άνθρωποι), απλώς δεν πρόκειται πλέον για επιδόματα ανεργίας αλλά για κανονικούς μισθούς που για διάφορους λόγους (προνοιακούς, αναπτυξιακούς ή ρουσφετολογικούς) τούς χορήγησε το κράτος. Θα έπρεπε λοιπόν να ενταχθούν σε λογαριασμούς των αντίστοιχων υπουργείων τους που πληρώνονται από τον κρατικό προϋπολογισμό, για να είναι καθαρό ποιός πληρώνεται, από που και για ποιόν λόγο. Η παραμονή αυτών των προνομιακών επαγγελματικών ομάδων στον ΟΑΕΔ, σημαίνει στην πράξη ότι η ενίσχυση τους δεν γίνεται από το σύνολο του φορολογούμενου πληθυσμού, αλλά μόνο από τις εισφορές υπερ ΟΑΕΔ των υπολοίπων εργαζομένων.
Σ’ ένα κλειστό ανταποδοτικό σύστημα που στηρίζεται στην αρχή «παίρνω ανάλογα με όσα πληρώνω», αυτός είναι ο ορισμός της αδικίας. Εφόσον στο σύστημα δεν μπαίνουν χρήματα απ’ έξω, η ισχυρότερη επαγγελματική ομάδα απομυζά τους πόρους της πιο αδύναμης αποστερώντας της τη δυνατότητα να εισπράξει ανάλογα μ’ αυτά που έχει πληρώσει. Επαναλαμβάνω για να μην παρεξηγηθώ: Αν το κράτος κρίνει ότι κάποια επαγγελματική ομάδα πρέπει να ενισχυθεί πιο πολύ από άλλες (διότι προσφέρει στο σύνολο της κοινωνίας προφανώς), να το κάνει αλλά από τον κρατικό προϋπολογισμό που τον πληρώνουμε όλοι, ανταποδίδοντας τις κοινωνικές υπηρεσίες της ομάδας αυτής. Όχι να το κάνει, παροχετεύοντας στους ισχυρότερους τις εισφορές πιο αδύναμων συναδέλφων τους. Διότι σ' ένα κλειστό σύστημα με συγκεκριμένους πόρους, η ενίσχυση της μιας ομάδας σημαίνει αυτομάτως την οικονομική υποβάθμιση της άλλης.
Επειδή λοιπόν οι «προνομιούχοι» παραμένουν στον ΟΑΕΔ κι επειδή το ΙΚΑ που εισπράττει υπέρ του ΟΑΕΔ παρακρατά μεγάλα ποσά για να πληρώσει τις δικές του συντάξεις κι επειδή οι άνεργοι αυξάνονται συνεχώς (άρα αυτοί που ως τώρα πλήρωναν τον ΟΑΕΔ, τώρα θα πάνε στον γκισέ του να ζητούν λεφτά) κι επειδή οι εργοδότες επικαλούνται την κρίση (δικαίως πολλοί απ’ αυτούς) και δεν πληρώνουν εργοδοτικές εισφορές... επειδή εν κατακλείδει λείπουν από το σύστημα 500 εκατομμύρια ευρώ, φοβάμαι ότι θα την πληρώσει ο απλός μέσος ανήμπορος άνεργος. Διότι οι ξενοδοχοϋπάλληλοι θα πιέσουν τους βουλευτές που εκλέγουν στις επαρχίες και οι οικοδόμοι θα καταλάβουν με το ΠΑΜΕ τα κεντρικά του ΟΑΕΔ και θα τη γλυτώσουν τελικά. Αλλά επειδή τα 500 εκκατομμύρια δεν θα δοθούν (καθότι δεν υπάρχουν), οι «αρμόδιοι» θα καταλήξουν στον ανήμπορο και χωρίς ισχυρή εκπροσώπηση άνεργο. Και θα του πετσοκόψουν του δύστυχου τα 440 ευρώ που παίρνει το μήνα, διότι εισπράττει επιδότηση από τις ελιές που έχει στο χωριό ή γιατί δουλεύει (ακόμη) η γυναίκα του. Εδώ θα είμαστε κι ας λέει η Κατσέλη ότι δεν τίθεται τέτοιο θέμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου