»Ρεπορταζ χωρις προσχηματα

του Κώστα Γιαννακίδη http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=4886

Αρκετοί από τους καλά πληροφορημένους δημοσιογράφους δουλεύουν κάπως έτσι: παίρνουν την πληροφορία από το μηχανισμό της εξουσίας και οι ίδιοι λειτουργούν ως ο ιμάντας ή το ρουλεμάν στην καθομιλουμένη, που θα τη μεταφέρει στην κοινωνία. Είναι μία δίκαιη και συνάμα ανήθικη συναλλαγή. Η πηγή ελέγχει το μήνυμα και ο δημοσιογράφος εξασφαλίζει το μεροκάματό του. Σε αρκετές περιπτώσεις δεν γίνεται αλλιώς. Αν ο δημοσιογράφος δεν τραγουδήσει στο σκοπό της... πηγής, θα αποκλειστεί από την ενημέρωση, θα υστερεί έναντι του ανταγωνισμού, θα χάσει τη δουλειά του. Για το λόγο αυτό θεωρείται άκρως συναδελφικό να διανέμεις το ρεπορτάζ και στους άλλους δημοσιογράφους, ασχέτως αν λειτουργείτε σε περιβάλλον σκληρού ανταγωνισμού.
Στο αστυνομικό ρεπορτάζ τα πράγματα είναι ακόμα πιο σκληρά λόγω των ιδιαίτερων στεγανών. Οταν κάνεις ρεπορτάζ υπουργείου μπορείς να απλώσεις δίχτυα στο χώρο των υπηρεσιακών παραγόντων, απολαμβάνοντας μία σχετική αυτονομία από την πολιτική ηγεσία. Ομως με την Αστυνομία δεν είναι έτσι. Ο αστυνομικός συντάκτης ή θα έχει την πληροφορία ή δεν θα την έχει. Και η πληροφορία είναι κτήμα συγκεκριμένων αξιωματικών. Στις αμερικανικές ταινίες ο ντετέκτιβ διαθέτει πάντα ένα φίλο δημοσιογράφο για να ανταλλάξει ουίσκι με πληροφορίες. Στην ελληνική πραγματικότητα ο ντετέκτιβ έχει κουμπάρο δημοσιογράφο και ο ένας φροντίζει τον άλλον. Πιο απλά, ο αστυνομικός συντάκτης χρειάζεται πληροφορίες και δεν υπάρχει άλλος για να τις δώσει εκτός από τους αρμόδιους αξιωματικούς και την πολιτική ηγεσία της Αστυνομίας. Και επειδή ο συντάκτης αισθάνεται σαν τον pac man υπό καταδίωξη είναι ικανός να καταπιεί ότι βρει μπροστά του. Στο τέλος ο δημοσιογράφος διατηρεί με την Αστυνομία τη σχέση που έχει ο αθλητικός συντάκτης με την ομάδα που καλύπτει. Ο αθλητικός θέλει να μάθει πρώτος για τις μετεγγραφές, ο αστυνομικός χρειάζεται να ξέρει πρώτος για τις συλλήψεις. Είναι περίπου η ίδια δουλειά με διαφορετικούς όρους.
Και τα καταραμένα προσχήματα κατέπεσαν την περίοδο της 17 Νοέμβρη. Ενεπλάκησαν οι γνωστοί τηλεοπτικοί δημοσιογράφοι και η παρουσίαση του ρεπορτάζ άρχισε να αποκτά προσωπικό χαρακτήρα. Το ευπρεπές και ασφαλές «σύμφωνα με την Αστυνομία» αφαιρέθηκε από την εκφορά του δημοσιογραφικού λόγου. Επίσης οι εικασίες και οι επιφυλάξεις θεωρούνται στοιχεία που αφαιρούν κάτι από την επαγγελματική δεινότητα του συντάκτη. Ο δημοσιογράφος άρχισε να εμφανίζεται βέβαιος. Και παρουσίαζε τα γεγονότα με τη μορφή μίας ιστορίας που γνώριζε μόνο αυτός. Aποτέλεσμα όλων αυτών είναι όσα παρακολουθούμε σήμερα, με την ιστορία της Γερμανίδας που παρουσιάστηκε ως κόρη τρομοκρατών, ορφανή από πατέρα. H μητέρα της Γερμανίδας ανακοίνωσε ότι θα κυνηγήσει το θέμα μέχρι οι υπεύθυνοι δημοσιογράφοι να λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη. Υποθέτω ότι εμείς θα γράψουμε για τον τυποκτόνο νόμο και την προσπάθεια φίμωσης μέσω της δικαιοσύνης.