»Γιαννης Σταματιου ή "Σπορος": ενας μαγκας πεθανε

του Γιώργου Ξεπαπαδάκου http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.proswpa&id=4902

Σήμερα στις 14.30 στο νεκροταφείο της Καλλιθέας, κηδεύεται ο Γιάννης Σταματίου, ένας αληθινός γίγαντας στο μπουζούκι που έμελλε να γίνει πασίγνωστος με το παρατσούκλι “Σπόρος”.

Από μικρός ο Γ. Σταματίου είχε μεγάλη «κάψα» να μάθει τρίχορδο κι αυτός ήταν ο λόγος που δεν κατάφερε ποτέ να τελειώσει το γυμνάσιο. Μόλις 13 ετών εμφανίστηκε στο «Μπαράκι» του Μάριου, σ’ εκείνο το πατάρι-στρατηγείο του ρεμπέτικου επί της οδού Ίωνος στην Ομόνοια. «Για κοίτα το σποράκι, καλά που παίζει» είπε ο Μανόλης Χιώτης όταν τον πρωτάκουσε κι από τότε κανένας πια δεν τον ξαναφώναξε με το βαφτιστικό του. Ο ίδιος σε... μια του συνέντευξη απέδωσε την ευστοχία που είχε το προσωνύμιο στο ότι: «ήμουν αδύνατος τότε, κατοχικός, μια σταλιά».

Αλλά ο Σπόρος μεγάλωσε, ψήλωσε, έγινε δέντρο. Με το Γιάννη τον Τατασόπουλο, άφησαν εποχή ως ντουέτο στα αθηναϊκά μαγαζιά του ’50. Κι αργότερα ακολούθησε τα βήματα του ομότεχνού του στην Αμερική, στην οποία παρέμεινε για μια 20ετία ζώντας μεγάλες περιπέτειες, ταλαιπωρία αλλά και μέρες πραγματικής δόξας.
Μέχρι κι εξώφυλλο έγινε ο «Σπόρος» στο Time, το 1963 τότε που με τις εμφανίσεις του στα καζίνο του Las Vegas, έκανε όλη την Νεβάδα και τη δυτική ακτή να μιλάει γι’ αυτόν. Τότε που είχε στα πρώτα τραπέζια να τον θαυμάζουν τον Τζακ Λέμον, τον Κερκ Ντάγκλας και τον Φρανκ Σινάτρα. Τότε που μοιραζόταν το ίδιο καμαρίνι με τον Ρέι Τσαρλς.

Ο Γιάννης ο Σταματίου, εκτός από βιρτουόζος διεθνούς κλάσης, υπήρξε και ο κατεξοχήν αφανής ήρωας του ελληνικού πενταγράμμου. Οι αυτοσχεδιαστικές εισαγωγές του, σε αμέτρητες ηχογραφήσεις στην Κολούμπια και την Οντεόν, δεν λογαριάστηκαν ποτέ για δικές του συνθέσεις. Βλέπετε δεν ήξερε να γράφει νότες κι ούτε είχε ιδέα από πνευματικά δικαίωματα. Του αρκούσε που έβγαζε ένα καλό μεροκάματο κι έβλεπε τ’ όνομά του να φιγουράρει στις ετικέτες των 45 στροφών. Εκείνος καθιέρωσε τον αναγραφόμενο όρο «εκτελεστής» κάτω από τον «ερμηνευτή», τον καιρό που ήταν το πιο περιζήτητο μπουζούκι της εγχώριας δισκογραφίας.


Αυτοδίδακτος του τρίχορδου κι από τους πρώτους στο τετράχορδο ο Γιάννης Σταματίου, ανέπτυξε σταδιακά μια τελείως δική του τεχνική, με τα δάχτυλα να κάνουν ανορθόδοξους ακροβατισμούς πάνω στην ταστιέρα, χωρίς ποτέ να χάνουν τη νότα. Το παίξιμό του ήταν στρογγυλό, γλυκό, ανάλαφρο. Όποιος έχει ή θυμάται σε πρώτη εκτέλεση κάποιο από τα: «Έλα σήκω χόρεψέ το», «Σπάστα γκρέμισ’τα κυρά μου», «Άσπρο πουκάμισο φορώ» ξέρει σε τι αναφέρομαι.


Ο μπαρμπα Γιάννης έφυγε από τον μάταιο τούτο κόσμο σε ηλικία 76 χρονών. Εκεί ψηλά, στα κουτούκια τ’ ουρανού θ’ ανταμώνει τώρα με τον Μπέμπη, τον Λεμονόπουλο, τον Χιώτη και τους άλλους δεξιοτέχνες της σειράς του.
Ας είναι μαλακό κι αφράτο το χώμα που θα σκεπάσει τον Σπόρο.