»ΜικρΟ ΜαθηΜα Ιστοριας

Του ΠΑΥΛΟΥ ΤΣΙΜΑ ΝΕΑ

Μικρό, πολυσυζητηµένο,αλλά κατά κάποιο τρόπο πολύ επίκαιρο, ιστορικό κουίζ: Αν το µεγάλο κραχ της Γουόλ Στριτ, το 1929, δεν είχε πυροδοτήσει µια διεθνή οικονοµική κρίση και δεν είχε βυθίσει τον κόσµο (τη Γερµανία προπάντων) σε σκοτεινή ύφεση, θα είχε ανέβει ποτέ ο Χίτλερ στην εξουσία; Οι δάσκαλοι µας έµαθαν να µη θέτουµε ποτέ υποθετικές ερωτήσεις στην Ιστορία, αλλά εδώ την απάντηση τη δίνουν οι αριθµοί. Οσο η... Γερµανία απολάµβανε ραγδαίους ρυθµούς ανάπτυξης χάρη στον υπερδανεισµό της, το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόµµα ήταν µια γραφική γελοιότητα στο περιθώριο της πολιτικής ζωής. Στις εκλογές του 1928 συγκέντρωσε κάτι λιγότερο από 3%. Μα καθώς ηδιεθνής κρίσηαπέκοπτε τη Γερµανίααπό τα κανάλια δανεισµού και την οδηγούσε σε µια κρίση χρέους που νέκρωσε την οικονοµική δραστηριότητα στη χώρα, οι ναζιστές έγιναν υπολογίσιµη δύναµη. Μόλις 2 χρόνια αργότερα, το 1930, µε τους ανέργους να ξεπερνούν τα 3 εκατ., οι εθνικοσοσιαλιστές πήραν 18%. Και σε άλλα 2 χρόνια, το 1932, µε τη γερµανική οικονοµία νεκρή και τους επίσηµα καταγεγραµµένους ανέργους να ξεπερνούν τα 6 εκατ., ο Χίτλερ πήρε στις εκλογές 37%! Η συνέχεια είναι γνωστή. Ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία, οι εκλογές καταργήθηκαν και τη γερµανική οικονοµία ανέλαβε να αναθερµάνει η πολεµική µηχανή… Στις ΗΠΑ, από όπου είχε ξεκινήσει η κρίση (όπως, άλλωστε, και τώρα), η κατάσταση δεν ήταν καλύτερη. Στα τέλη του 1932, η Αµερική µετρούσε επισήµως 16 εκατ. ανέργους. Στην πραγµατικότητα, περίπου ένας στους δύο εργαζοµένους ήταν, πλήρως ή µερικώς, εκτός οικονοµικής ζωής. Οι τράπεζες στις περισσότερες Πολιτείες είχαν διακόψει τη λειτουργία τους, οι καταθέσεις είχαν κάνει φτερά, οι άνθρωποι έκρυβαν στο µαξιλάρι τις οικονοµίες τους και τις φρουρούσαν µε το όπλο στο χέρι. Ταραχές ξεσπούσαν παντού. Και τις παραµονές της ορκωµοσίας του, το 1933, ο νέος πρόεδρος Ρούζβελτ (όπως αργότερα αποκαλύφθηκε) δεχόταν εισηγήσεις να αναλάβει έκτακτες, δικτατορικές εξουσίες. Γιατί λοιπόν, ενώ οι συνθήκες ήταν ίδιες, η πολιτική έκβαση ήταν εντελώς διαφορετική; Γιατί τις ίδιες ηµέρες που ο φόβος κατακτούσε τη Γερµανία, στην Ουάσιγκτον ο νέος πρόεδρος διακήρυσσε πως «το µόνο που έχουµε να φοβηθούµε είναι ο φόβος»; ∆εύτερο ιστορικό κουίζ. Το οποίο δεν έχει ούτε τόσο εύκολη ούτε τόσο µονοσήµαντη απάντηση. Υποθέτω όµως ότι η εξήγηση της διαφοράς ήταν κυρίως θέµα ηγεσίας. Και ακόµη περισσότερο θέµα ιδεών, πολιτικού σχεδίου. Στη µεν Γερµανία, όσο η κρίση βάθαινε η πολιτική τάξη παράδερνε αδύναµη, απαξιωµένη, φθαρµένη, χαµένη στις...ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩhttp://www.tanea.gr/default.asp?pid=12&ct=8&artID=4611019