»Σωτηριολογικη ρητορικη χωρις αντικρισμα

Tου Στεφανου Kασιματη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Προχθές την Παρασκευή, έλαβα μέσω e-mail μία επιστολή από τον αναγνώστη της στήλης Σ.Κ., την οποία δεν μπορούσα να μεταχειρισθώ με τον συνήθη τρόπο – να του απαντήσω, δηλαδή, προσωπικώς μέσω της ιδίας οδού ή να περιλάβω αποσπάσματά της στην ύλη της στήλης. Ο λόγος ήταν ότι, ενώ διαφωνούσα με πολλές (αν όχι με τις περισσότερες) από τις κρίσεις του, δεν ήταν δυνατόν να αγνοήσω την τιμή που μου έκανε να διαθέσει τον χρόνο του, ώστε με..
πολλή ευγένεια να εκθέσει τις διαφωνίες του εκτενώς και με τρόπο συγκροτημένο. Η κεντρική ιδέα της επιστολής του Σ.Κ., όπως τη διατυπώνει, είναι ότι «αν εξαιτίας των Ταλιμπάν, είτε του παλαιού ΠΑΣΟΚ είτε του κ. Σαμαρά, ο πρωθυπουργός δεν μπορεί να ασκήσει την ενδεδειγμένη πολιτική οι εκλογές είναι μονόδρομος και όχι εκβιασμός». Παραπονείται, επίσης, επειδή τον τελευταίο καιρό διαπιστώνει «μεταστροφή της στήλης από την εποικοδομητική κριτική στην εμπάθεια». Ενας επιπλέον λόγος, για τον οποίο αισθάνομαι ότι οφείλω να απαντήσω στην κριτική του επιστολογράφου, είναι επειδή σε πολλά σημεία της συμπίπτει με τις παρατηρήσεις προσωπικών φίλων, όπως του νομικού Σ.Π., ο οποίος, με την έμφυτη στον χαρακτήρα του λεπτότητα, μου επεσήμανε προσφάτως «τον κίνδυνο του ναρκισσισμού στην κριτική, όταν αυτή δεν οδηγεί πουθενά». Ας μου επιτραπεί, λοιπόν, από το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό της εφημερίδας να επιχειρήσω τον αντίλογο, με την ελπίδα ότι το ζήτημα μπορεί να αφορά κι εκείνους.
Από την επαφή μου με τον κόσμο, έχω σχηματίσει την εντύπωση ότι, αν εξαιρέσει κανείς τους φανατικούς και τους αντικειμενικώς υστερούντες (τους ηλιθίους), οι περισσότεροι σήμερα αντιλαμβάνονται και το πρόβλημα της χώρας και τη φύση του – ίσως επειδή, σε διαφορετικό βαθμό ο καθένας μας, όλοι συμμετέχουμε στην καλή ζωή με τα λεφτά των άλλων. Λόγου χάριν, η υπάλληλος της ΔΕΚΟ, που πηγαίνει στη δουλειά κάθε μέρα το πρωί στις 9 και αναχωρεί στη 1 το μεσημέρι, επειδή της το επιτρέπει «το χαρτί ενός γιατρού» που κάποτε προσκόμισε στην Υπηρεσία (αναφέρομαι σε περίπτωση την οποία γνωρίζω) και η οποία εισπράττει κάθε μήνα ένα μισθό αξιοζήλευτου ύψους εν σχέσει με τον ιδιωτικό τομέα, εφόσον δεν έχει χάσει την επαφή της με την πραγματικότητα που την περιβάλλει, έχει πλήρη επίγνωση και του προνομίου της, αλλά και της αδικίας που συνιστά το προνόμιο αυτό.
Οσο φυσικό (με την έννοια της «φυσικής κατάστασης του ανθρώπου», κατά τον Χομπς) είναι να δέχεται η γυναίκα αυτή την προνομιακή θέση της, τόσο κατανοητό είναι και να την υπερασπίζεται μπροστά στο ενδεχόμενο να τη χάσει. Η μία θέση δεν αποκλείει την άλλη και η στάση της δεν συνιστά αντίφαση. Είναι λογικό να συμβαίνει αυτό, διότι, σε μια κοινωνία όπου οι θεσμοί είναι από απλώς προσχηματικοί έως τελείως της πλάκας και όπου ο καθένας ενεργεί παρακινούμενος από το συμφέρον το δικό του και του στενού κύκλου του, η έννοια του καλού παραδείγματος (εφόσον πρόκειται για μεμονωμένη περίπτωση), ταυτίζεται απλώς με την έννοια του κορόιδου: αν η κυρία της συγκεκριμένης περίπτωσης παραιτηθεί, αμέσως θα βρεθεί κάποια άλλη για να πάρει τη θέση της. Η επαμφοτερίζουσα στάση της συγκεκριμένης κυρίας είναι η στάση ολόκληρης της κοινωνίας. Και αποδεικνύεται αυτό από την ισχνότητα των αντιδράσεων στις μεταρρυθμίσεις που επιβάλλει το Μνημόνιο: πανελλαδική απεργία υποτίθεται ότι έκανε τις ..ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑhttp://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_27_31/10/2010_420738