»ΠερΙ ψηφου εμπιστοσυνης

του Σπύρου Σεραφείμ Protagon.gr

Σε τρεις περιπτώσεις - από τη Μεταπολίτευση έως σήμερα – πρωθυπουργοί, έχουν ζητήσει από τη Βουλή την ανανέωση της ψήφου εμπιστοσύνης. - Ήταν το 1987 όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης από το Κοινοβούλιο με αφορμή πρόταση της N.Δ. για σύσταση εξεταστικής κοινοβουλευτικής επιτροπής που θα διερευνούσε το ...ενδεχόμενο σκανδάλων σε επιχειρήσεις του Δημοσίου. - H δεύτερη ήταν το 1992 από τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, επειδή οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ είχαν ζητήσει τη σύσταση διακομματικής επιτροπής για τις αστικές συγκοινωνίες. - Η τρίτη ήταν το 1998 από τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη, με αφορμή τη συζήτηση για τον προϋπολογισμό αλλά και επειδή επιδίωκε να προχωρήσει σε ανασχηματισμό, συναντώντας τη δυσφορία 11 βουλευτών του κόμματός του.Η αρχή της δεδηλωμένης είναι όρος του Συνταγματικού Δικαίου και ορίζει ότι η κυβέρνηση οφείλει να έχει τη «δεδηλωμένη» εμπιστοσύνη της Βουλής. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, η κυβέρνηση οφείλει να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, ενώ η τελευταία διατηρεί το δικαίωμά της να άρει την εμπιστοσύνη της υπό προϋποθέσεις με ψήφο δυσπιστίας ύστερα από πρόταση μομφής. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η δημοκρατική νομιμοποίηση της κυβέρνησης, η οποία συνήθως, σε αντίθεση με το Κοινοβούλιο, δεν εκλέγεται απευθείας από τον λαό, αλλά διορίζεται από τον ανώτατο άρχοντα της χώρας.
Στην Ελλάδα η αρχή της δεδηλωμένης καθιερώθηκε, άτυπα, το 1875. Ως τότε ίσχυε η λεγόμενη «θεωρία του κηπουρού»: ο Βασιλιάς μπορούσε να διορίσει πρωθυπουργό όποιον ήθελε, ακόμα και τον κηπουρό του. Αιτία για την καθιέρωση της αρχής της δεδηλωμένης ήταν άρθρο του Χαριλάου Τρικούπη στην εφημερίδα «Καιροί» της 29.6.1874 με τον τίτλο «Τις πταίει», στο οποίο κατηγορούσε τον βασιλιά Γεώργιο Α' ότι εφάρμοζε καθεστώς απόλυτης μοναρχίας, επειδή διόριζε κατά βούλησιν πρωθυπουργούς από τα κόμματα της μειοψηφίας χωρίς να λαμβάνει υπόψη του τα αποτελέσματα των εκάστοτε βουλευτικών εκλογών. Ο Γεώργιος ο Α' δεσμεύτηκε τον Αύγουστο του 1875 στον λόγο του Θρόνου ενώπιον του Κοινοβουλίου, ότι θα διόριζε στο εξής μόνο πρωθυπουργούς που θα απολάμβαναν την εμπιστοσύνη της Βουλής.
Το 1924, ο Νικόλαος Πλαστήρας καταθέτει την «εξουσίαν της Επαναστάσεως» στην Δ΄ Εθνική Συνέλευση, η οποία κηρύττει έκπτωτη τη δυναστεία των Γλύξμπουργκ και εγκαθιδρύει πολίτευμα Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας. Ένα χρόνο αργότερα, με στρατιωτικό κίνημα, ο Πάγκαλος εξαναγκάζει την κυβέρνηση σε παραίτηση, σχηματίζει κυβέρνηση που λαμβάνει ψήφο εμπιστοσύνης, τροποποιεί αυθαίρετα το Σύνταγμα και κηρύσσει δικτατορία στις 4 Ιανουαρίου 1926.
Ο Κονδύλης κατέλαβε την εξουσία στις 10 Οκτωβρίου 1935. Με δημοψήφισμα που διενεργήθηκε στις 3 Νοεμβρίου, επανήλθε ο Γεώργιος Β΄ και ακολούθησαν εκλογές για Αναθεωρητική Βουλή, στις 26 Ιανουαρίου 1936. Η νέα Βουλή έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στον Ιωάννη Μεταξά ο οποίος, όμως, την 4η Αυγούστου 1936 επέβαλε δικτατορία.Εκείνη τη χρονιά, οι εκλογές διεξάγονται με απλή αναλογική, τα δύο κόμματα (βενιζελικοί και αντιβενιζελικοί) δεν μπορούν να σχηματίσουν πλειοψηφία και το ΚΚΕ καθίσταται ρυθμιστής. Λαμβάνει ψήφο εμπιστοσύνης (ως προσωρινή λύση) από τη Βουλή ο Ιωάννης Μεταξάς.
12 Απριλίου 1956: «Το πολιτικόν θέμα το οποίον είχε τεθεί διά της αναγνώσεως των προγραμματικών δηλώσεων της Κυβερνήσεως ετερματίσθη διά της διεξαχθείσης χθες την εσπέραν ψηφοφορίας εις την Βουλήν. Η εθνική αντιπροσωπεία, η προελθούσα εκ των εκλογών της 19ης Φεβρουαρίου, εξέφρασε την εμπιστοσύνην της προς την Κυβέρνησιν Καραμανλή».
1963: «Η νέα υπό τον κ. Παν. Πιπινέλην Κυβέρνησις ωρκίσθη την 6.30 μ.μ. ενώπιον του Βασιλέως. Εις την Βουλήν θα εμφανισθή την προσεχή Δευτέραν, προκειμένου να ζητήση ψήφον εμπιστοσύνης».
15 Ιουλίου 1965 αρχίζει η μεγάλη πολιτική και συνταγματική κρίση. Ο Κωνσταντίνος εξαναγκάζει τον Παπανδρέου σε παραίτηση και διορίζει διαδοχικά τρεις κυβερνήσεις «αποστατών» από την Ένωση Κέντρου. Η τρίτη κυβέρνηση των αποστατών, με πρωθυπουργό τον Στ. Στεφανόπουλο, κατορθώνει να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης.
24 Αυγούστου 1965: «Το απόγευμα εμφανίζεται στη Βουλή μελλοθάνατη “κυβέρνηση” του σοσιαλιστή κ. Η. Τσιριμώκου και ως το Σάββατο τερματίζει τον άνομο βίο της με χαριστική βολή που της επιφυλάσσει, κατά την ψηφοφορία εμπιστοσύνης, η πλειοψηφία του Σώματος...».
ΠηγέςΒουλή των ΕλλήνωνΣυνταγματικό Δίκαιο
Αλήθεια, πείτε μας στα σχόλια, ακόμα και με ένα «ναι» ή ένα «όχι». Θα παρείχατε ψήφο εμπιστοσύνης στην τωρινή κυβέρνηση;http://www.protagon.gr/Default.aspx?tabid=70&smid=382&ArticleID=4274&reftab=37&t=Περί-ψήφου-εμπιστοσύνης