»Αποστασεις

Tου Aλεξη Παπαχελα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Η συζήτηση για το αν και ποιoς δήλωσε ότι κυβερνά μια διεφθαρμένη χώρα είναι όντως υποκριτική και υπερβολική. Θα μπορούσε, όμως, να την είχαν προλάβει και ο πρωθυπουργός και ο κ. Παπακωνσταντίνου. Τι εννοώ; Ο υπουργός Οικονομικών προφανώς βρίσκεται στα όρια της φυσικής και ψυχικής του αντοχής, καθώς προσπαθεί να πείσει τις ..διεθνείς αγορές για το ελληνικό εγχείρημα την ίδια ώρα που κοιτάει συνέχεια τα νώτα του για να μην τον μαχαιρώσουν οι εγχώριοι... σύντροφοι. Κανείς δεν περιμένει πως, σε αυτές τις συνθήκες πρωτόγνωρης πίεσης, δεν θα κάνει πολιτικά λάθη. Μέχρι τώρα, όμως, είχε κερδίσει πολλούς σοβαρούς ανθρώπους, ανεξαρτήτως παράταξης, γιατί πρόβαλε μια εικόνα ηπιότητος και πολιτικής ωριμότητος. Θα την είχε ενισχύσει πολύ αν δήλωνε πως «έκανα λάθος, ο κ. Γιουνκέρ δεν εννοούσε τον κ. Καραμανλή, που εγώ υπενόησα, οπότε συγγνώμη». Δεν θα κόστιζε τίποτα και το ζήτημα θα έληγε εκεί. Μικρό το κακό θα πείτε, μεγάλη όμως η στεναχώρια ενός αυξανόμενου κεντρώου χώρου, ο οποίος αναζητεί ένα νέο μοντέλο πολιτικού που δεν θα φοβάται να πει ότι έκανε λάθος και δεν θα παρασύρεται από κομματικό εγωισμό. Βεβαίως στην πολιτική τίποτα δεν κρίνεται από μια στιγμή και εν πάση περιπτώσει ο υπουργός Οικονομικών έχει πολύ πιο σοβαρά πράγματα μπροστά του, ενώ παραμένει ο πιο εξαγώγιμος και αξιόπιστος Ελληνας συνομιλητής εκτός συνόρων.

Για τον κ. Παπανδρέου τώρα, δεν υπάρχει αμφιβολία πως η παραδοχή ότι η Ελλάδα είναι διεφθαρμένη χώρα τον βοήθησε πολύ στο να κερδίσει την εμπιστοσύνη των Γερμανών και άλλων εταίρων την κρίσιμη στιγμή. Ηταν μια στιγμή «κάθαρσης» που χρειαζόταν όσο και αν μας ενοχλεί, αισθητικά και συναισθηματικά, να το ακούμε.

Θα ήταν, όμως, ακόμη καλύτερο αν ο κ. Παπανδρέου ήταν απολύτως ειλικρινής και στο εσωτερικό του κοινό. Απ’ ό,τι θυμάμαι, δεν βρισκόταν εξόριστος στις Σεϋχέλλες τα τελευταία 30 χρόνια όταν θέριεψε η διαφθορά και η παντοδυναμία των κομμάτων στη διοίκηση. Οπως ακριβώς και ο Κώστας Σημίτης θα ήταν πολύ υποκριτικό να μιλήσει σαν τον αστυνόμο στην Καζαμπλάνκα, που δήλωσε «βαθιά σοκαρισμένος» όταν ανακάλυψε ότι υπήρχε παράνομος τζόγος στην πόλη του. Ο κ. Παπανδρέου βασίσθηκε και ο ίδιος σε ένα «σύστημα ΠΑΣΟΚ», που μαζί με πολλούς άξιους ανθρώπους περιείχε και πολλούς πυρήνες «θεσμικής διαφθοράς». Θα ήταν συνεπώς πολύ έντιμο εκ μέρους του αν μιλούσε για το φαινόμενο διαφθοράς βάζοντάς το στην ιστορική του διάσταση. Ο ιός της διαφθοράς δεν μπόλιασε το ελληνικό πολιτικό DNA το 2004, ούτε αμέσως πριν επί των ημερών Σημίτη. Και εν πάση περιπτώσει δεν έχει νόημα τούτη την ώρα, που η χώρα έχει κηρύξει στάση πληρωμών, οιοσδήποτε πολιτικός να κάνει τον μπακάλη βάζοντας στο ζύγι πόση διαφθορά σημειώθηκε τότε και πόση μετά. Η χώρα χρειάζεται συναίνεση και ενότητα και σε αυτό δεν βοηθάει η μονότονη επανάληψη μιας προεκλογικής ομιλίας.

Και κάτι ακόμη. Ο κ. Παπανδρέου δεν είναι ένας πολιτικός που έχει «μεσογειακή» σχέση με τους ψηφοφόρους του, δεν μοιάζει ούτε με τον πατέρα του ούτε με τον Κώστα Καραμανλή. Η σχέση είναι πιο «εγκεφαλική» και αυτή την ώρα βασίζεται στην παραδοχή πως ο κ. Παπανδρέου κάνει ό,τι μπορεί, όπως νομίζει και ξέρει τέλος πάντων, για να σώσει τη χώρα από τη χρεοκοπία. Επειδή, όμως, δεν υπάρχει το συναισθηματικό δέσιμο, καλό θα ήταν ο πρωθυπουργός να μη δίνει μερικές φορές την εντύπωση ότι αντιμετωπίζει την ελληνική κοινωνία ως ένα ανθρωπολογικό πείραμα. Ο Ελληνας καταλαβαίνει ότι πρέπει να αλλάξει και ότι πρέπει να πονέσει. Οταν όμως ακούει τη μια πως «συνάντησα ένα πολίτη στον δρόμο, που μου είπε πάρε έναν ακόμη μισθό μου», την άλλη ότι «ευχαριστώ τους πολίτες για...» και τώρα πως «ξέρετε, κυβερνώ μια διεφθαρμένη χώρα» αρχίζει και ενοχλείται. Ο κίνδυνος είναι εμφανής: να εδραιωθεί η εικόνα ενός πρωθυπουργού που αντιμετωπίζει την Ελλάδα ως πείραμα, ενδιαφέρεται κυρίως για την εικόνα του εκτός της χώρας και είναι απόμακρος. Ο Αβραάμ Λίνκολν το είχε πει διαφορετικά: «Είναι καλό να είσαι μπροστά από τον λαό σου, αλλά όχι τόσο μπροστά που δεν μπορεί να σε δει καν».