»Απ' το συμβολαιο με το λαο, στο μνημονιο με το ΔΝΤ

Επιμέλεια ΤΑΣΟΣ ΠΑΠΠΑΣ Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία

Τέσσερα ιδρυτικά στελέχη και πρώην υπουργοί του κόμματος συγκρίνουν το χθες με το σήμερα

Οταν στις 3 του Σεπτέμβρη του 1974 ο Ανδρέας Παπανδρέου ανακοίνωνε την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, ελάχιστοι Ελληνες πίστευαν ότι το κόμμα θα κατάφερνε μέσα σε λίγα χρόνια να πρωταγωνιστήσει στην πολιτική ζωή.

1974
Το χάρισμα του αρχηγού, οι ..
ριζοσπαστικές εξαγγελίες, η μετωπική πολιτική και η διαθεσιμότητα πλατιών λαϊκών μαζών εκτίναξαν το ΠΑΣΟΚ από το μίζερο 13% του 1974 στο ιλιγγιώδες 48% του 1981.

Στα 36 χρόνια του μεταπολιτευτικού βίου κυβέρνησε τα 20 και η προοπτική του είναι να παραμείνει στην εξουσία τουλάχιστον μέχρι το 2013. Το ΠΑΣΟΚ του 1974 με το σημερινό ΠΑΣΟΚ δεν έχουν πολλές ομοιότητες. Εκτός από τα σύμβολα και το ότι και τότε και τώρα ένας Παπανδρέου βρίσκεται στην κορυφή του, όλα τα άλλα έχουν αλλάξει, όπως άλλωστε η ελληνική κοινωνία και το διεθνές περιβάλλον.

Στα 36 χρόνια του πέρασε από πολλές δύσκολες φάσεις και αρκετές φορές έφτασε στα πρόθυρα της διάσπασης. Ωστόσο όλες οι απόπειρες για τη δημιουργία νέου κόμματος που ξεκίνησαν από το εσωτερικό του απέτυχαν. Ο ιδρυτής του κινήματος Α. Παπανδρέου μέχρι το τέλος της ζωής του παρέμεινε το σημείο αναφοράς των στελεχών και των οπαδών, αν και δεν έλειψαν οι ισχυρές αμφισβητήσεις της αυθεντίας του.


2010
Σημαντικότερες όλων, η κρίση του 1975 που οδήγησε στη διαγραφή της «Δημοκρατικής Αμυνας» και η πρωτοβουλία της «ομάδας των τεσσάρων» (Κ. Σημίτης, Βάσω Παπανδρέου, Θ. Πάγκαλος, Π. Αυγερινός) το 1995-96 για τη διαδοχή. Στις δύο κομβικές μάχες του 1996 (πρωθυπουργία, αρχηγία) κατίσχυσε ο Κ. Σημίτης που τότε πλασαρίστηκε ως το αντίπαλο δέος στον πάσχοντα και παραπαίοντα παπανδρεϊσμό.

Το όνομα Παπανδρέου πάντως μέτρησε πολύ στην εμφύλια σύρραξη του 2007 και μέσα σε δύο χρόνια ο Γ. Παπανδρέου πέτυχε αυτό που τότε φάνταζε ακατόρθωτο: να κερδίσει τις εκλογές, υποχρεώνοντας τη Ν.Δ. στο χαμηλότερο ιστορικά ποσοστό της. Σήμερα, εξαιτίας της εμπλοκής του ΔΝΤ και της σκληρής λιτότητας, έχουν πυκνώσει οι φωνές που εγκαλούν την ηγεσία για νεοφιλελευθερισμό. Ο πρωθυπουργός την ίδια στιγμή ψάχνει τη διέξοδο στον «τέταρτο δρόμο» προς το σοσιαλισμό και υπόσχεται έξοδο από την κρίση στο τέλος της τετραετίας του.

Τέσσερις άνθρωποι, ιδρυτικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ, που χρημάτισαν υπουργοί σε διάφορες περιόδους, συγκρίνουν το χθες με το σήμερα και προτείνουν.

«Ιδιο μόνο στο όνομα»
Του Δ. ΤΣΟΒΟΛΑ* Ασφαλώς δεν έχει καμία ιδεολογική και πολιτική σχέση το σημερινό ΠΑΣΟΚ με το ΠΑΣΟΚ που ιδρύθηκε το 1974.
Η μόνη ομοιότητα που υπάρχει είναι το όνομα, το οποίο διατηρείται για να αποπροσανατολίζονται οι πολίτες και να εκφυλίζεται η προοδευτική ιδεολογία. Κυρίως μετά το 1995, με πρόσχημα τον εκσυγχρονισμό και τώρα με αφορμή την παγκόσμια οικονομική κρίση, το ΠΑΣΟΚ μετασχηματίστηκε σε ένα κοινωνικά άδικο, νεοφιλελεύθερο κόμμα, που πισωγυρίζει τη χώρα και τους εργαζόμενους πολλές δεκαετίες. Ακύρωσε δικαιώματα και κατακτήσεις των εργαζομένων και των συνταξιούχων.

Το σημερινό ΠΑΣΟΚ σαφώς εφαρμόζει μία εξωτερική, οικονομική και κοινωνική πολιτική που αντιστρατεύεται τις βασικές αρχές και αξίες της κοινωνικής δικαιοσύνης, της λαϊκής κυριαρχίας και της εθνικής ανεξαρτησίας. Εφαρμόζει μια πολιτική που εξυπηρετεί το αεριτζίδικο χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και που, με ιδεολογία την ασυδοσία της αγοράς, οδήγησε την ελληνική (αλλά και την παγκόσμια οικονομία) στη σημερινή κρίση.

Ετσι στο δηλητηριασμένο από τον νεοφιλελευθερισμό σώμα της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας που παρέλαβε από την Ν.Δ., δίνει σήμερα το ΠΑΣΟΚ μεγαλύτερη δόση και βάζει απέναντί του όλα εκείνα τα κοινωνικά στρώματα που το στήριξαν παλαιότερα και το έφεραν στην εξουσία.

Γι' αυτό τώρα ο λαός ας βάλει το χέρι του.

* Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΟΒΟΛΑΣ είναι πρώην υπουργός.

«Το κίνημα «προσαρμόστηκε»»
Του Μ. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ* Το ΠΑΣΟΚ, από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, σφράγισε θετικά την πορεία του τόπου.
Το κόμμα διαμόρφωσε μια γνήσια και καθαρή σχέση με τις δυναμικές εκφράσεις της κοινωνίας και τους δημοκρατικούς θεσμούς. Ως κυβέρνηση πέτυχε μεγάλους εθνικούς, δημοκρατικούς και κοινωνικούς στόχους. Αυτοί είναι οι λόγοι που το ΠΑΣΟΚ εξακολουθεί ν' αποτελεί το βασικό άξονα λειτουργίας του πολιτικού μας συστήματος.

Οι παγκόσμιες ανακατατάξεις, με την κατάρρευση του διεθνούς διπολικού συστήματος, το σταθερό προσανατολισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο στόχο της ολοκλήρωσης της Ενιαίας Αγοράς, τη μαζική και ελεγχόμενη ενημέρωση και επικοινωνία, επηρέασαν τη φυσιογνωμία του κινήματος και το οδήγησαν σε «προσαρμογές».

Σ' αυτά πρέπει να προστεθεί ότι τα φαινόμενα αλαζονείας και διαφθοράς που παρουσιάστηκαν αποδυνάμωσαν την αρχική του φυσιογνωμία, αν και διατήρησε τον πυρήνα του αξιακού του πλαισίου, που είναι η δικαιοσύνη στην αναδιανομή του παραγόμενου πλούτου και η συνεχής προσπάθειά του για οικοδόμηση του κοινωνικού κράτους.

Σήμερα καλείται και πάλι το ΠΑΣΟΚ να εκπληρώσει το εθνικό και κοινωνικό του χρέος. Να δώσει απαντήσεις στα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η μεταπολεμική Ελλάδα, με κύρια ευθύνη τις πολιτικές της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και τη διεθνή οικονομική κρίση. Το έργο του ασφαλώς είναι δύσκολο και ανηφορικό, αφού η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, είναι κρίση ηθική, αξιών και θεσμών. Η χώρα έχει ανάγκη και το ΠΑΣΟΚ προχωρεί σε τομές και ρήξεις για ν' απαντήσει όχι μόνον στην αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή και στην ανόρθωση της χαμένης αξιοπιστίας της χώρας, αλλά και για να δώσει ουσιαστικές απαντήσεις στις ιστορικές της καθυστερήσεις.

Το έργο του γίνεται ακόμη δυσκολότερο, γιατί υπάρχει η ανάγκη διαμόρφωσης όρων για μια νέα αναπτυξιακή πορεία της χώρας, αλλά και την υλοποίηση πολιτικών με κοινωνική δικαιοσύνη και ίσες ευκαιρίες, στις μεγάλες μας προτεραιότητες που είναι η αντιμετώπιση της ανεργίας, της φτώχειας και φυσικά το «χωρίς έλεος» χτύπημα της διαφθοράς. Είναι η μόνη πολιτική πρόταση που δίνει ελπίδα και προοπτική και που αναγκαίος όρος είναι ότι σ' αυτή τη μεγάλη προσπάθεια πρέπει να έχουμε συμμέτοχους τους πολίτες. Για άλλη μια φορά το ΠΑΣΟΚ εκπληρώνει το εθνικό και κοινωνικό του χρέος με πυρήνα τις διαχρονικές του αρχές και αξίες.

* Ο Μ. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ είναι βουλευτής και πρώην υπουργός.

«Τι οφείλει να κάνει σήμερα το ΠΑΣΟΚ»
Του Γ. ΣΟΥΛΑΔΑΚΗ* Σήμερα βρισκόμαστε σε μια άλλη εποχή, με ριζικά διαφορετικό διεθνές περιβάλλον, με σημαντικές αλλαγές στη χώρα μας και, παρ' όλα αυτά, το ιστορικό τετράπτυχο παραμένει πάντα επίκαιρο και το ΠΑΣΟΚ οφείλει:
1 Να ισορροπήσει ανάμεσα στον άκρατο ατλαντισμό και στις νέες αναπτυσσόμενες οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις του κόσμου.

2 Να καθορίσει τις νέες εθνικές προτεραιότητες, που απορρέουν από τη θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη, στα Βαλκάνια, στην Ανατολική Μεσόγειο, με βάση το Κυπριακό, το Αιγαιακό αλλά και το τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα και την αναπτυξιακή οπισθοχώρηση της χώρας.

3 Να προσδιορίσει τις σχέσεις του με τις πραγματικές παραγωγικές δυνάμεις του τόπου, ερχόμενο σε ρήξη με τις δυνάμεις του παρασιτισμού, της διαμεσολάβησης, της διαπλοκής, οι οποίες δυστυχώς έχουν επιβάλει τον έλεγχό τους στα περισσότερα ΜΜΕ, ιδιαίτερα τα τηλεοπτικά.

Να στηρίξει την επιχείρηση που έχει στρατηγική, τεχνογνωσία, σχέδιο, παράγει και πουλά προϊόντα, καινοτομεί και όχι τους δήθεν επιχειρηματίες και μεσάζοντες που καιροφυλακτούν να λεηλατήσουν τον δημόσιο πλούτο και να ξεσκονίσουν τις όποιες επιδοτήσεις ή προμήθειες του Δημοσίου.

4 Να εξυγιάνει τους θεσμούς της δημοκρατίας -Δικαιοσύνη, Κοινοβούλιο, τοπική αυτοδιοίκηση, συνδικάτα- από τις διάφορες παραμορφώσεις και επιρροές.

5 Για τον ίδιο λόγο, το ΠΑΣΟΚ να ανασυγκροτηθεί ιδεολογικοπολιτικά και οργανωτικά, αναπτύσσοντας μια νέα δημιουργική συλλογικότητα.

Ο ιδιότυπος αρχηγισμός, οι αναζητήσεις του δήθεν μοντέρνου, που στην ουσία αποτελούν σε νέα έκδοση παλαιές μεθόδους άλλης εποχής, δεν οδηγούν πουθενά. Οι καινοφανείς θεωρίες που μπερδεύουν την ιδιότητα του πολιτικού με εκείνη του λομπίστα δεν είναι μόνο λάθος, αλλά και επικίνδυνες.

Η αντικειμενική πραγματικότητα, ότι το σημερινό ΠΑΣΟΚ, οργανωτικά και πολιτικά, δεν διαθέτει το αναγκαίο ανθρώπινο δυναμικό για τη στελέχωση των θέσεων ευθύνης και αναζητά «εξωτερικούς συνεργάτες» για τη διακυβέρνηση της χώρας, δεν δικαιολογεί μια τέτοια πρακτική. Το ΠΑΣΟΚ δεν πρέπει να μοιάσει σ' αυτόν που, αφού σκότωσε τους γονείς του, ζητούσε από την κοινωνία να τον κατανοήσει, επειδή έμεινε ορφανός!

* Ο Γ. ΣΟΥΛΑΔΑΚΗΣ είναι πρώην υπουργός ΠΕΧΩΔΕ και πρώην μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου του ΠΑΣΟΚ.

«Αλλο 1974 κι άλλο 2010»
Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΜΠΕΝΟΥ* Το 1974 το νεογέννητο ΠΑΣΟΚ καλείτο να διαχειριστεί τα όνειρα και τις προσδοκίες του ελληνικού λαού για «εθνική ανεξαρτησία - λαϊκή κυριαρχία και κοινωνική απελευθέρωση» μέσα σε ένα περιβάλλον απέραντης πολιτικοποίησης και συμμετοχής των πολιτών.
Σήμερα, το 2010, το ώριμο ΠΑΣΟΚ καλείται να διαχειριστεί με «διεθνή επιτήρηση» την απειλή μιας διπλής χρεοκοπίας της χώρας, οικονομικής και πολιτισμικής μέσα σε ένα περιβάλλον απαξίωσης της πολιτικής.

Τα πανίσχυρα εργαλεία του δημοκρατικού σοσιαλισμού του 1974, ατυχώς, με δούρειο ίππο τον κομματικό πατριωτισμό και τα εκτεταμένα πελατειακά δίκτυα, οδήγησαν στον εκφυλισμό των θεσμών και του ίδιου του κράτους και αλλοίωσαν τις πιο μεγάλες κατακτήσεις των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ (διάχυση εξουσίας, διεύρυνση δημοκρατίας, κοινωνικό κράτος, αποκέντρωση, ΟΝΕ, μεγάλα έργα).

Σήμερα το ΠΑΣΟΚ οφείλει, με τη φλόγα ενός αθώου και άδολου πατριωτισμού και όχημα ένα νέο λιτό, δίκαιο και ενάρετο κράτος, να οδηγήσει το συντομότερο τη χώρα στην απάλειψη των οικονομικών και πολιτισμικών της ελλειμμάτων, δηλαδή στην ανάταξη της οικονομίας και των ηθικών αξιών. Ακούγεται απολίτικο; Ισως. Πρέπει όμως το ΠΑΣΟΚ να « απο-ιδεολογικοποιηθεί» τώρα για να προσφέρει σύντομα τη χαρά και τη λύτρωση της επιστροφής των ιδεολογιών, της ουσιαστικής πολιτικής και εν τέλει την ηθική ανασύνταξη της χώρας.

* Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΕΝΟΣ είναι πρώην υπουργός.