»Χεμινγκγουει συνεχεια...

ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΩΜΑΙΟΣ βημα

Με την ανταπόκρισή του, από την Ανατολική Θράκη, στην εφημερίδα του Τορόντο «Daily Star», με ημερομηνία 3 Νοεμβρίου 1922, ο νεαρός τότε δημοσιογράφος, νομπελίστας συγγραφέας Ερνεστ Χεμινγκγουέι αποδίδει ευθύνες για τη Μικρασιατική Καταστροφή στον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο. Οπως είχε αναφερθεί στο προηγούμενο άρθρο, ο Ερνεστ Χεμινγκγουέι ως και τον θάνατό του επέμενε ότι..
«οι Ελληνες δεν νικήθηκαν από τους Τούρκους, νικήθηκαν από την προδοσία». Το κείμενο της ανταπόκρισης:

«Καθώς γράφω, ο ελληνικός στρατός ξεκινάει την εκκένωση της Ανατολικής Θράκης. Με τις αμερικάνικες στολές τους, που δεν τους μπαίνουν και πολύ καλά, βαδίζουν κατά μήκος της υπαίθρου, το ιππικό περιπολεί μπροστά, οι στρατιώτες παρελαύνουν σκυθρωπά, αλλά ενίοτε μας χαμογελούν, καθώς περνάμε μπροστά από τις παρατεταγμένες φάλαγγες. Εχουν κόψει όλα τα σύρματα του τηλεγράφου πίσω τους. Τα βλέπεις να κρέμονται από τους στύλους σαν γαϊτανάκια. Εγκατέλειψαν τις καμουφλαρισμένες θέσεις των πολυβόλων, τις αχυροσκεπασμένες καλύβες, τις οχυρωμένες και γεμάτες συρματόπλεγμα κορυφογραμμές όπου είχαν σχεδιάσει να δώσουν την τελική μάχη εναντίον των Τούρκων... Αυτό είναι το τέλος της σπουδαίας ελληνικής περιπέτειας. Το τι μπορούσε να συμβεί, είναι μια θλιβερή ιστορία και το τέλος της στρατιωτικής ισχύος είναι γεγονός αρκετά θλιβερό από μόνο του, αλλά δεν οφείλεται σε καμία περίπτωση στον απλό έλληνα στρατιώτη. Ακόμη και στην εκκένωση, οι Ελληνες φαίνονται καλοί στρατιώτες. Εχουν έναν αέρα θαρραλέας επιμονής που θα σήμαινε δύσκολα ξεμπερδέματα για τον Τούρκο, αν ο στρατός του Κεμάλ έπρεπε να πολεμήσει για τη Θράκη αντί αυτή να του δοθεί σαν δώρο στα Μουδανιά».

Στη συνέχεια παραθέτει αφήγηση του λοχαγού Γουίταλ, ο οποίος είχε τοποθετηθεί ως παρατηρητής στον ελληνικό στρατό: «Οι Ελληνες στρατιώτες ήταν πολεμιστές πρώτης κατηγορίας... Πιστεύω ότι θα καταλάμβαναν την Αγκυρα και θα έβαζαν τέλος στον πόλεμο αν δεν είχαν προδοθεί. Οταν ο Κωνσταντίνος ανέλαβε την εξουσία, έδιωξε όλους τους αξιωματικούς του στρατού στο πεδίο της μάχης, από τον αρχιστράτηγο ως τους διοικητές των διμοιριών. Πολλοί από αυτούς είχαν προαχθεί μέσα στην υπηρεσία τους, ήταν καλοί στρατιώτες και εξαιρετικοί ηγέτες. Αντικαταστάθηκαν με νέους αξιωματικούς που ήταν οπαδοί του Τίνο, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν περάσει τον πόλεμο στην Ελβετία ή στη Γερμανία και δεν είχαν ακούσει ούτε πυροβολισμό. Αυτό προκάλεσε την πλήρη κατάρρευση του στρατού και ήταν το αίτιο της ελληνικής ήττας».

Ο Χεμινγκγουέι συνεχίζει: «Αυτή είναι η ιστορία της προδοσίας του ελληνικού στρατού από τον βασιλιά Κωνσταντίνο. Και αυτός είναι ο λόγος που η εξέγερση στην Αθήνα (Επανάσταση Πλαστήρα) δεν είναι ψεύτικη, όπως πολλοί ισχυρίστηκαν. Ηταν η εξέγερση ενός στρατού που είχε προδοθεί εναντίον του ανθρώπου που τον πρόδωσε. Οι παλιοί βενιζελικοί επέστρεψαν μετά την εξέγερση και αναδιοργάνωσαν τον στρατό στην Ανατολική Θράκη. Η Ελλάδα έβλεπε τη Θράκη σαν τον Μάρνη - έπρεπε να δώσει την τελική μάχη ή να χαθεί. Εστάλη επιπλέον στρατός. Ολοι βρίσκονταν σε πυρετώδη κατάσταση. Επειτα οι Σύμμαχοι στα Μουδανιά παρέδωσαν την Ανατολική Θράκη στον Τούρκο και έδωσαν στον ελληνικό στρατό τρεις ημέρες για να αποχωρήσει. Ο στρατός περίμενε, μη πιστεύοντας ότι η κυβέρνησή του θα υπέγραφε τη Συνθήκη των Μουδανιών, όμως το έκανε, κι έτσι ο στρατός δεν έχει άλλη επιλογή από το να αποχωρήσει. Ολη μέρα περνάω από δίπλα τους. Είναι βρώμικοι, κουρασμένοι, αξύριστοι, ανεμοδαρμένοι στρατιώτες που βαδίζουν στην καφετιά, άγονη θρακική ύπαιθρο. Χωρίς μπάντες, χωρίς οργανώσεις αρωγής, τίποτε εκτός από ψείρες, βρώμικες κουβέρτες και κουνούπια τη νύκτα. Είναι οι τελευταίοι από τη δόξα που ήταν κάποτε η Ελλάδα. Αυτό είναι το τέλος της δεύτερής τους πολιορκίας της Τροίας».

gromaios@otenet.gr