»Το δημΟσιο συμφΕρον

Tου Αλεξη Παπαχελα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ζούμε σε μια χώρα στην οποία συχνά πιστεύουμε σε μύθους, που έχουν κατασκευασθεί εδώ και πολλές δεκαετίες. Ακούμε διάφορους να ανησυχούν σφόδρα για τον κίνδυνο αφελληνισμού του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Πράγματι ορισμένες ελληνικές τράπεζες αναπτύχθηκαν με επαγγελματισμό –όπως π.χ. η Εθνική μετά τη..
θητεία του Θεόδωρου Καρατζά–, προσέλκυσαν σοβαρά στελέχη και εδραιώθηκαν στο εξωτερικό. Εκαναν ασφαλώς υπερβολές και σε ορισμένες περιπτώσεις αδιαφόρησαν για τους πραγματικούς κινδύνους που αναλάμβαναν με κάποια δάνεια. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει το γεγονός ότι έχουν σημαντική παρουσία σε όλη τη γειτονιά μας. Σήμερα οι υγιείς και δυναμικές τράπεζες καταβάλλουν το τίμημα της αναξιοπιστίας του κράτους. Κανείς δεν ισχυρίζεται ότι πάσχουν από «τοξικά» σαν και εκείνα που οδήγησαν στη μεγάλη διεθνή κρίση. Επειδή, όμως, οι αγορές πρώτα παίρνουν υπ’ όψιν τους τον βαθμό επικινδυνότητας της χώρας και μετά μιας τράπεζας ή επιχείρησης, οι ελληνικές τράπεζες έχουν βρεθεί στο «κόκκινο» από πλευράς ρευστότητος.

Συνεπώς ναι, πρέπει να μας απασχολεί ως χώρα να συνεχίσουμε να έχουμε μια ισχυρή Εθνική ή μερικές ακόμη δυναμικές τράπεζες. Αυτός είναι, άλλωστε, και ο μόνος τρόπος να ξαναπάρει μπρος η ανάπτυξη σε αυτή τη χώρα. Και εν πάση περιπτώσει είναι πολύ θετικό να υπάρχουν ελληνικές τράπεζες - ηγέτιδες στην περιοχή.

Από την άλλη, κάποιοι ανησυχούν για τον... αφελληνισμό των τραπεζών για άλλους λόγους, πιο προσωπικούς. Στην Ελλάδα της τελευταίας εικοσαετίας αναπτύχθηκε το φαινόμενο των τραπεζών, οι οποίες χρηματοδοτούσαν –για ανεξήγητους λόγους– επιχειρήσεις και εγχειρήματα που δεν εξυπηρετούσαν κανέναν ορθολογικό στόχο. Γιατί το έκαναν; Αλλοτε για να διατηρούν στενές σχέσεις με ισχυρά κέντρα εξουσίας και άλλοτε για πιο... ταπεινούς και προσωπικούς λόγους. Γύρω τους αναπτύχθηκε και ένα μικροσύστημα επαγγελματιών χειροκροτητών και προστασίας, το οποίο συμπεριλάμβανε και κάποια ΜΜΕ. Ολοι μας καταλαβαίνουμε πως αν αυτού του τύπου οι τράπεζες «αφελληνισθούν», κάποιοι επιχειρηματίες δεν θα μπορούν να δανεισθούν ποτέ με βάση τεχνοκρατικά κριτήρια, αλλά και άλλοι στην κατηγορία των «παρελκομένων» δεν θα μπορούν να κρατηθούν εν ζωή.

Είναι, πάντως, ενδιαφέρον πόσο κοινές είναι οι ανησυχίες εκείνων που δεν θέλουν τον αφελληνισμό και εκείνων που δεν θέλουν την αποκρατικοποίηση κάποιων τραπεζών. Η δεύτερη ομάδα συμπεριλαμβάνει, σε μεγάλο βαθμό, το ευρύτερο κομματικό και συνδικαλιστικό κατεστημένο που είχε μάθει να βλέπει την ΑΤΕ ή το Τ.Τ. ως «χαβούζα» για κάθε λογής ρουσφέτι, παράλογο δάνειο ή υπερβολική χορηγία. Ο υπουργός ή βουλευτής ήξερε ότι μπορούσε με ένα τηλεφώνημα να διορίσει κάποιον ή να εξασφαλίσει ένα δάνειο για έναν φίλο, ο συνδικαλιστής μπορούσε να συνδιοικεί και όλοι ήταν ευτυχείς. Τι σχέση έχουν όλα αυτά με το πραγματικό δημόσιο συμφέρον; Απολύτως καμιά, εκτός αν δημόσιο συμφέρον λογίζεται το άθροισμα των συμφερόντων των κομματικών στελεχών, των συνδικαλιστών και των άλλων «αξεσουάρ» που ζουν από αυτό το σύστημα.

Καλό, λοιπόν, είναι όταν βλέπετε κάποιον να χύνει δάκρυα για τον κίνδυνο αφελληνισμού ή αποκρατικοποίησης τραπεζών, να αναρωτιέστε αν κλαίει για τη χώρα και το δημόσιο συμφέρον ή απλά... την τσέπη του.