»Κρινοντας τους κρινοντες

Του ΘΑΝΑΣΗ ΤΕΓΟΠΟΥΛΟΥ Ελευθεροτυπία

Η ΥΠΟΘΕΣΗ Αγγέλου έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Πολιτικό κυρίως, που δεν πρέπει, όμως, να στρεβλώνει το ποινικό. Συνδέεται με το συνταρακτικό σκάνδαλο του Βατοπεδίου.
Ο κ. Αγγέλου, πολιτικό πρόσωπο, διευθυντής του πολιτικού γραφείου του τότε πρωθυπουργού, εξ απορρήτων του κ. Καραμανλή, διαβιβαστής ή θεωρούμενος ως διαβιβαστής πρωθυπουργικών εντολών σε ..υπουργούς και υφυπουργούς και επόπτης ή θεωρούμενος ως επόπτης της εκτέλεσής τους, κατηγορείται για ηθική αυτουργία σε κακουργηματική απιστία εις βάρος του Δημοσίου. Πολιτικό πρόσωπο, όχι όμως υπουργός ή υφυπουργός. Αρα χωρίς τη (μονίμως επικρινόμενη, αλλά παγίως διατηρούμενη) συνταγματική θωράκιση των μελών της κυβέρνησης και των υφυπουργών από την ποινική δικαιοσύνη.

ΤΟ ΕΝΤΟΝΟ ενδιαφέρον της κοινής γνώμης για τις όποιες δικαστικές κρίσεις στην υπόθεση αυτή και άλλες παρόμοιες τις καθιστά αναπόφευκτα, όπως αυτούς που τις εκφέρουν, αντικείμενο κομματικής αντιπαράθεσης, δημοσιογραφικού σχολιασμού και τηλεοπτικού εντυπωσιασμού. Η Νέα Δημοκρατία, που βλάπτεται πολιτικά από το κατηγορητήριο κατά του κ. Αγγέλου και τους περιοριστικούς όρους που του επιβλήθηκαν, βάλλει -προσεκτικά διά του αρμόδιου τομεάρχη της- κατά της δικαστικής κρίσης. Μιλάει για «σκευωρία» και «επηρεασμό» και «φόβο» της ανακρίτριας. Προσεκτικά, διότι αναφέρεται στο κλίμα που έχει δημιουργήσει με τις εξεταστικές και προκαταρκτικές επιτροπές το ΠΑΣΟΚ και όχι σε ευθεία παρέμβαση. Το ΠΑΣΟΚ, που ευνοείται πολιτικά από την εξέλιξη, υπερασπίζεται την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης. (Οπως και η Ν.Δ. όταν ήταν στην κυβέρνηση και οι δικαστικές κρίσεις καταγγέλλονταν από το ΠΑΣΟΚ.)

ΟΙ ΔΙΚΑΣΤΕΣ και οι εισαγγελείς, ατομικά ή συνδικαλιστικά, υπεραμύνονται της αμεροληψίας και του κύρους των συναδέλφων τους. Αντιλαμβάνονται τη δυσκολία του έργου τους, έρχονται στη θέση τους και θέλουν να τους υποστηρίξουν στην αντίστασή τους απέναντι σε πολιτικές ή τηλεοπτικές προκλήσεις που μπορεί να τους οδηγήσουν σε στρεβλές κρίσεις στη συγκεκριμένη υπόθεση ή σε άλλες παρόμοιες. Η κοινή γνώμη, όμως, θέλει να ξέρει. Ο πολίτης θέλει να μπορεί να σχηματίσει τη δική του γνώμη και για ένα δικαστικό συμβάν με πολιτικές προεκτάσεις.

ΚΑΙ ΟΙ ΚΡΙΝΟΝΤΕΣ κρίνονται. Πώς, όμως, να κρίνει ο πολίτης τους δικαστές; Δεν ξέρει τη δικογραφία. Εχει δικές του, προσωπικές ή κομματικά επηρεασμένες, εντυπώσεις ή προκαταλήψεις για την αθωότητα ή την ενοχή του κατηγορουμένου. Οι δικαστές δεν μπορούν να απαντήσουν οι ίδιοι. Τα ΜΜΕ υπεραπλουστεύουν ή γενικεύουν, για λόγους χώρου ή χρόνου και κατανόησης (μερικά αναπαράγουν κάποτε δικές τους προτιμήσεις). Αρα;

ΜΕΡΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ βοηθάνε τον πολίτη να σχηματίσει τη δική του κρίση για την υπόθεση Αγγέλου:

* Η ανακρίτρια δεν επελέγη από το ΠΑΣΟΚ. Την επέλεξε η Ολομέλεια των Εφετών (επί κυβερνήσεως Ν.Δ.). Σύμφωνα με τις πληροφορίες των δικών μας δικαστικών συντακτών, δεν έχει πολιτική σύνδεση με το ΠΑΣΟΚ, είναι έμπειρη και αμερόληπτη. Ανάλογες και οι πληροφορίες για την εισαγγελέα.

* Η κατηγορία κατά του κ. Αγγέλου είναι βαριά. Η γνωστή μαρτυρία του κ. Δούκα συνεπικουρείται από άλλες καταθέσεις που την ενισχύουν. Η κρίση, συνεπώς, ότι υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για την ενοχή του κατηγορουμένου δεν φαίνεται διαβλητή. (Ο πολίτης ξέρει πάντως, αλλά ξεχνάει συχνά, ότι το τεκμήριο αθωότητας παραμένει ακέραιο ώς την αμετάκλητη καταδίκη.)

* Οι περιοριστικοί όροι είναι, λοιπόν, σύμφωνοι με τον νόμο (κατηγορία για κακούργημα, σοβαρές ενδείξεις ενοχής). Το ύψος της εγγυοδοσίας (400.000 ευρώ), όμως, φαίνεται δυσανάλογο προς το σκοπό του νόμου που είναι απλώς να εξασφαλίσει την παρουσία του κατηγορουμένου στην ανάκριση και στο δικαστήριο. Είναι άσχετο προς τη βαρύτητα της κατηγορίας ή τη σοβαρότητα των ενδείξεων ενοχής - όπως παρερμηνεύεται συχνά στα ΜΜΕ, δημιουργώντας εντυπώσεις και αντιπαραθέσεις.

ΤΟ ΥΨΟΣ της εγγυοδοσίας που επιβλήθηκε στον κ. Αγγέλου μπορεί, κατά συνέπεια, να αποτελέσει αντικείμενο βάσιμης κριτικής. Οπως υποστηρίζεται από την υπεράσπισή του -και άλλους- φαίνεται να παραβιάζει τη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας, που δεν είναι άλλη από την απαγόρευση της υπερβολής.