»Κατασταση διπολικης διαταραχης

pmandravelis@kathimerini. gr

Πώς πέρασαν έξι χρόνια; Ηταν μέσα Ιουνίου του 2004 όταν οι εφημερίδες και τα κανάλια άρχισαν τις πρώτες βολές «εθνικού μεγαλείου». Τότε ξεπρόβαλαν οι πρώτοι πηχυαίοι τίτλοι «Ενα νέο έθνος γεννιέται» και στις 5 Ιουλίου του 2004, την επομένη της κατάκτησης του κυπέλλου, έγινε το παραλήρημα: «Η Ευρώπη υποκλίνεται στη ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ της!» (Αδέσμευτος), «ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕΝ. Το τέλος της Εθνικής μας ..
μοναξιάς» (Απογευματινή), «Σήκωσαν την Ελλάδα στα ουράνια» (Αυριανή), «Ελληνες ΘΕΟΙ» (Βραδυνή), «ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕΝ. Γκρεμίστε τα τείχη! Τα παιδιά μας επιστρέφουν πρωταθλητές Ευρώπης.» (Εθνος), «ΤΡΕΛΛΑΣ. Ξέφρενο πανηγύρι από όλο τον Ελληνισμό», (Ελευθεροτυπία), «ΕΛΛΑΔΑΡΑ! Μπλε ο πλανήτης» (Espresso), «Εθνική Ευρώπης γεια σου!» (Τα Νέα), «Ναι, ναι, ναι το πήραμε. Θεοί οι παικταράδες του Ρεχάγκελ» (Χώρα), «Περήφανοι που είμαστε Ελληνες» (Θεσσαλονίκη).

Η σχολιογραφία ήταν πιο γλαφυρή: «HELLAS!!!! Σε όλη την Ευρώπη αυτή η λέξη θα γράφεται και θα ακούγεται για μήνες. Αυτή τη φορά όχι για την ιστορία του έθνους μας, όχι για τον πολιτισμό που χάρισε στον κόσμο» (Αδέσμευτος). «Το εκτυφλωτικό φως που άναψαν 11 λεβέντες ντυμένοι στα γαλανόλευκα χθες, στο «Στάδιο του Φωτός» της Λισαβόνας, θα φαίνεται από τα άστρα. Από τον έβδομο ουρανό. Εκεί θα βρείτε τους ήρωες του EURO 2004 (...) εκεί θα βρείτε κι εμάς, εκεί θα συναντήσουμε κι εσάς. Την Ελλάδα ολάκερη. Μια χώρα στις φλόγες! Μια χώρα ταπεινή που γιορτάζει και θα γιορτάζει στον αιώνα τον άπαντα τον απόλυτο Αθλο» (Ελευθεροτυπία)

Ο «αιώνας ο άπας» κράτησε μόλις έξι χρόνια. Σήμερα τα πρωτοσέλιδα σκορπίζουν κατήφεια και τα δελτία ειδήσεων ακούγονται σαν δίσκος του Μιχάλη Μενιδιάτη με πόνο, δάκρυ και καημό. Οι κουβέντες περί του ελληνικού DNA «που είναι φτιαγμένο μόνο για νίκες» έχουν αντικατασταθεί από τη μιζέρια για «μια χώρα που έχει μπει ανεπιστρεπτί στην οδό της απωλείας».

Εξι χρόνια μετά καταλάβαμε πόσο λάθος ήταν εκείνο το παραλήρημα του εθνικού μεγαλείου και είναι σίγουρο ότι το 2016 θα κατανοήσουμε πόσο λάθος είναι η σημερινή κατάθλιψη. Οσο υπερβολική ήταν το 2004 η αισιοδοξία μας, τόσο υπερβολική είναι η σημερινή μας απαισιοδοξία. Τότε υπήρξαν κάποιες καλές στιγμές, αποτέλεσμα συστηματικής δουλειάς. Σήμερα ζούμε δύσκολες στιγμές διότι δεν πράξαμε αυτά που μπορούσαμε και έπρεπε.

«Ζούμε στη χώρα της υπερβολής», μπορεί να σκεφθούν κάποιοι. Οχι. Μάλλον ζούμε στη χώρα των υπερβολικών ΜΜΕ που διαμορφώνουν την εθνική μας μανιοκατάθλιψη. Εξηγείται εύκολα αν δούμε τη διάρθρωση της αγοράς. Σε μια χώρα με 26 εφημερίδες πανελλαδικής κυκλοφορίας και 10 κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας το «διάστημα προσοχής» (attention span) μειώνεται. Για να υπάρχει ελπίδα μέσα στον θόρυβο -που η «ελληνικού τύπου πολυφωνία» αναγκαστικά δημιουργεί- οι κραυγές, είτε διθυραμβικές είτε πανικού, πρέπει να είναι πιο δυνατές. Ο ανταγωνισμός γίνεται σπειροειδής διαδικασία· είτε προς στα πάνω είτε προς τα κάτω. Αυτό με τον καιρό οξύνεται, με αποτέλεσμα να εμφανίζει η χώρα χαρακτηριστικά διπολικής διαταραχής. Από τους ξέφρενους πανηγυρισμούς, στην ατονία της κατάθλιψης.

Μόνο που ήρθε η ώρα να ζήσουμε τα πράγματα στις σωστές τους διαστάσεις. Δεν μας πρέπει τόση μιζέρια, όπως δεν μας έπρεπε και τέτοιος ενθουσιασμός για ένα γκολ του Χαριστέα. Ηρθε η ώρα να αναζητήσουμε τον μεσαίο δρόμο, εκείνο της ορθολογικής εκτίμησης των πραγμάτων. Η Ελλάδα, όπως και κάθε άλλη χώρα, ποτέ δεν πεθαίνει, μόνο που σκιάζεται από φοβέρες πολλές...