»Φλυαρες καμερες

Λώρη Κέζα ΒΗΜΑ

Είναι προσωπικό δεδομένο να φιλιέται κάποιος σε παγκάκι ή να ξύνει τη μύτη του σε ασανσέρ;

Γίνεται προσωπικό το δεδομένο αν στο παγκάκι είναι δύο άντρες ή στο ασανσέρ ένας πολιτικός; Ο,τι και να πούμε εφεξής, όλα θα γίνονται ενώπιον της κάμερας ή μάλλον οι κάμερες θα τα θωρούν όλα νομίμως. Με το ασαφές τοπίο που υπήρχε, ο ένας κατασκόπευε τον άλλο μέσα από χαοτικούς κανόνες. Το πολύ να έβαζε ο χρήστης μια ταμπέλα ότι ο χώρος βιντεοσκοπείται, και όλα ήταν μια χαρά. Ο κ. Χάρης Καστανίδης - για να.. είναι πολιτικά ορθός- ζήτησε γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων προτού προχωρήσει στην αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου για τις κάμερες. Ο φακός ερρίφθη και θα επιτραπεί, όπως όλα δείχνουν, η καταγραφή κινήσεων σε όλους τους δημόσιους χώρους. Στους σταθμούς των λεωφορείων, στους δρόμους, στα πάρκα, στα λιμάνια, στις παραλίες. Η γνωμοδότηση προς τον υπουργό Δικαιοσύνης καταργεί τη δικαιοδοσία των εισαγγελέων για την τοποθέτηση ηλεκτρονικών κατασκόπων. Προτείνεται η έκδοση προεδρικού διατάγματος που θα ρυθμίζει γενικώς τις προϋποθέσεις.

Σε γενικές γραμμές εισήχθη εν Ελλάδι μια υστερία. Ζήτημα ασφάλειας. Στα αεροδρόμια κυκλοφορούν τρομοκράτες, στα ταμεία χτυπούν ληστές, στα πάρκα αποπατούν οι σκύλοι (προβλέπεται πρόστιμο). Η αύξηση της εγκληματικότητας βάζει ιδέες, τόσο στις κρατικές υπηρεσίες όσο και στους ιδιώτες. Γιατί δεν είναι μόνο οι τράπεζες που παρακολουθούν ούτε μόνο οι ηλεκτρονικοί τιμωροί του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Καθένας που έχει ακριβό αυτοκίνητο βάζει ένα καμεράκι έξω από το γκαράζ, καθένας που φοβάται τους διαρρήκτες αρχίζει να παρακολουθεί τους διαδρόμους της πολυκατοικίας. Αρκεί να κάνει κάποιος τον γύρο του τετραγώνου και να διασκεδάσει μετρώντας: στην Κυψέλη έχουν κάμερα το σουβλατζίδικο, το ψιλικατζίδικο, πολυκατοικίες. Στο Ψυχικό υπάρχουν σε πρεσβείες και μονοκατοικίες που μαγνητίζουν τον Μαύρο Πητ.

Κακά τα ψέματα. Πέρα από τους νόμους και τις Αρχές, η καταγραφή εικόνων αποτελεί μέρος της κουλτούρας του 21ου αιώνα.

Είναι πολλά τα παραδείγματα.

Οταν σημειώνεται ένα τραγικό συμβάν, πολλοί σπεύδουν να τραβήξουν πλάνα με το κινητό τους. Πολλά ειδησεογραφικά ιστολόγια έχουν ειδικό τμήμα όπου οι χρήστες στέλνουν τη βιντεομαρτυρία τους. Στους εφήβους υπάρχει η συνήθεια να τραβούν πλάνα από τις πρώτες ερωτικές περιπτύξεις τους. Στα καθ΄ ημάς υπήρξε και η σκηνή που άφησε αποσβολωμένο το πανελλήνιο με την καταγραφή σε κινητό της συνεύρεσης μαθητών με τη συμμμαθήτριά τους σε σχολείο της Εύβοιας, περιστατικό που έφθασε στα δικαστήρια. Δεκάδες προσωπικές στιγμές ανεβαίνουν σε πορνογραφικά ιστολόγια, με ή χωρίς τη συναίνεση των συμμετεχόντων. Και άλλες συνήθειες συνδέονται με του λόγου το αληθές: οι γονείς συγκεντρώνουν ολιγόλεπτα φιλμάκια από όλα τα στάδια της ανάπτυξης του παιδιού: η πρώτη φρουτόκρεμα, το πρώτο «γκάου», η πρώτη ορθοπεταλιά. Ταυτόχρονα διαδίδεται η επικοινωνία μέσω Διαδικτύου. Βλέπεις τον συνομιλητή από την οθόνη του υπολογιστή: η φωνή πλέον δεν αρκεί. Είναι πολλά αυτά που μοιάζουν ως μη γενόμενα αν δεν υπάρξει το ντοκουμέντο σε μια οθόνη.

Σε κάθε περίπτωση ο κ. Καστανίδης κάνει καλά που θέλει να βελτιώσει το νομικό πλαίσιο των βιντεοσκοπήσεων. Είναι αρκετά περίπλοκο αυτό που επιχειρείται. Ενας νόμος για τις κάμερες μοιάζει με έναν νόμο για τις συνομιλίες. Τώρα, επί της ουσίας: Πόσο οι κάμερες μπορούν να αποτρέψουν το έγκλημα; Εχουμε λαμπρά παραδείγματα. Τι να πούμε, ότι περιόρισαν τη βία στα γήπεδα;

Τι να πούμε, ότι σταμάτησαν οι ένοπλες ληστείες σε τράπεζες; Τι να πούμε, ότι λιγόστεψαν οι διαρρήξεις στα σπίτια που φυλάσσονται; Οχι. Τουναντίον η αύξηση της παρακολούθησης από κάμερες συνέπεσε με την αύξηση όλων των πράξεων για τις οποίες τοποθετήθηκαν. Για όσους πάντως νιώθουν μια δυσφορία με την καταγραφή τους να πούμε το εξής: η καταστολή και το κουτσομπολιό έχουν πολλά ποδάρια.

Πριν από τις κάμερες οι γείτονες κρυφοκοίταζαν από το ματάκι της πόρτας και οι ρουφιάνοι κρύβονταν πίσω από μια εφημερίδα.