»Μεγεθυνσεις

Από την ΟΛΓΑ ΜΠΑΚΟΜΑΡΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

*Στη «Στοά του Βιβλίου», μεσημέρι της περασμένης Δευτέρας, αυτή η κυρία, αυτή η αρχόντισσα, με τα λευκά κοντοκομμένα και καλοχτενισμένα μαλλιά, το μαύρο κλασικό φόρεμα, το διακριτικό κολιέ στον λαιμό και την καρφίτσα στο πέτο της ζακέτας...
Δεν ξέρω, ή μάλλον ξέρω, πώς μπόρεσε να γεμίσει -στα μάτια μου- την ψυχρή αίθουσα ήλιο και φως, αρώματα και εικόνες δέντρων και λουλουδιών· τριανταφυλλιές, γιασεμιά, αρμπαρόριζες, ανθισμένες λεμονιές και πορτοκαλιές, ελιές και πεύκα να μιλάνε με τον αέρα...

*Τον κήπο του.. σπιτικού που αυτή, η Βούλα Δαμιανάκου, έστησε με τον σύντροφό της Βασίλη Ρώτα στη Νέα Μάκρη, και είχα την τύχη να περάσω πριν από πολλά χρόνια την πόρτα του· το «σπίτι της αγάπης τους», όπως το έλεγε ο αξέχαστος μπαρμπα-Βασίλης, που τώρα, σήμερα, εκείνη ήρθε στην ανάγκη να τον υπερασπιστεί, στα 89 της χρόνια! Με το δίτομο βιβλίο «Το κακό κρατάει από μεγάλο σπίτι κι έχει πολύ συγγενολόι» (ο τίτλος, από το έργο «Με το ίδιο μέτρο», του Σέξπιρ) και τη συμμετοχή της στην παρουσίασή του εδώ πέρα...

*«Είναι μια διαμαρτυρία εναντίον της αυθαιρεσίας του συγγραφέα Θανάση Καραγιάννη σε όλο το έργο του Ρώτα, μέσω ενός βιβλίου του· και κατ' επέκταση, μια καταγγελία κάθε μορφής αυθαιρεσίας και κακοποίησης πνευματικού έργου και της αυθαιρεσίας γενικότερα», μου λέει η ίδια. «Αφησα γι' αυτό στη μέση το βιβλίο "Ο Ρώτας και οι φίλοι", το οποίο δεν ξέρω αν θα προλάβω να τελειώσω... Γιατί προέκυψε ένα άλλο, που ξεκίνησα ήδη να γράφω, με τίτλο "Προτιμώ την παράνομη από τη νόμιμη ληστεία"· εξ ανάγκης κι αυτό»...

*Η «ληστεία» είναι σε βάρος του οικοπέδου του σπιτιού της, που ζητούν να της πάρουν κατά το ένα τρίτο, «βάσει παλιού νόμου του Τρίτση, χάριν τάχα της αναβάθμισης, που όμως πλήττει τους δικαίους και επιβραβεύει τους παρανόμους»· έπειτα από σχεδόν μισόν αιώνα, μια έκταση με δεκάδες δέντρα και φυτά μέσα, που εκείνη και ο Ρώτας τα φύτεψαν και τα μεγάλωσαν με τα χέρια τους... «Δεν μπορώ να κάνω τίποτα γι' αυτό, παρά μόνο να γράψω», καταλήγει. «Διότι εγώ ανήκω στο ηττημένο δίκαιο -ο Προμηθέας Δεσμώτης είναι ακόμα δέσμιος στον Καύκασο και το όρνιο τού σπαράζει τα σπλάχνα κάθε μέρα».

*Ποτέ δεν ξέχασα εκείνον τον κήπο και κείνο το σπίτι, όχι μόνο για τα δέντρα και τα λουλούδια του. Αλλά κυρίως γιατί ο καθένας, γνωστός, φίλος ή ξένος, πλούσιος ή πένης, «επώνυμος» ή «ανώνυμος», διωκόμενος, ικέτης, μπορούσε να περάσει οποιαδήποτε ώρα και χωρίς ειδοποίηση το κατώφλι του και να καθίσει στο τραπέζι του· ή να βρει καταφύγιο, χωρίς οι οικοδεσπότες να υπολογίζουν το κόστος, όπως έγινε με τον Οτσαλάν... Ανοιχτό σαν καρδιά, στους ανθρώπους και στον κόσμο, στο δίκαιο και στην αγάπη -σπίτι κάποιου παραμυθιού ή μακρινού ονείρου· μιας νοσταλγίας για πολλούς από μας...

*Τόσο μεγαλύτερης, όσο τα σπίτια γίνονται κλουβιά, σαν κελιά, και μας κλείνουνε μέσα· στη μοναξιά, στην ερημία «του καναπέ», την ανασφάλεια· και έξω ο φόβος, που μεταλλάσσεται σε τρόμο σιγά σιγά... Μαύρα κι άραχνα βλέπει τα πράγματα στον τόπο σήμερα η ακαταπόνητη αγωνίστρια και συγγραφέας. Με τον λαό να μην έχει πειστεί ότι αυτή η κυβέρνηση εξυπηρετεί το δικό του συμφέρον και όχι τα συμφέροντα των γνωστών άλλων... Θεωρώντας την εγκληματικότητα και την τρομοκρατία φυσική συνέπεια της αφύσικης, αντικοινωνικής και απάνθρωπης κατάστασης, που όλο και πιο οδυνηρά βιώνουμε.

*«Εχουμε μαζευτεί όλοι στα γκέτο των πόλεων, εγκαταλείποντας την ύπαιθρο στις πυρκαγιές και στις διαθέσεις των ανέμων, με κορυφαίους του δράματος τους νέους, που δεν βλέπουν διέξοδο», επισημαίνει... «Η μόνη λύση για μένα, είναι να ξαναγυρίσουμε στη γη, να κατοικηθεί ξανά η Ελλάδα· και να ξανανταμώσουμε με την τέχνη, που την έχει υπερκεράσει η τεχνολογία. Να αναζητήσουμε τον εσωτερικό δρόμο της διεξόδου που μας έδωσε ο Γληνός: να γίνει η χώρα κέντρο ανθρωπιστικών σπουδών, η Ελβετία του πνεύματος· δίνοντας λύση και στο οικονομικό πρόβλημα, αντί να ασελγεί ο κάθε ξένος πάνω της».

*Με τους πνευματικούς ανθρώπους να σιωπούν, κλεισμένοι στο καβούκι τους, όπως τουλάχιστον τους καταλογίζεται; «Ναι, είναι αλήθεια και προξενεί θλίψη, ότι αφότου έφυγαν από τη ζωή άνθρωποι, όπως ο Βάρναλης, ο Αυγέρης, ο Ρίτσος, ο Ελύτης, ο Σεφέρης και άλλοι, που έβγαιναν και μιλούσαν όταν ο τόπος είχε ανάγκη τον λόγο τους, τέτοιες φωνές δεν ακούγονται πλέον. Γιατί την ευθύνη των πνευματικών ανθρώπων στην εποχή μας έχει υποκαταστήσει το βόλεμα. Πρέπει να είσαι εντάξει για να βγεις μπροστά και να μιλήσεις δημόσια. Και οι σημερινοί έχουν κάνει βασικές παραχωρήσεις».

*Εκείνη μιλάει όποτε μπορεί, όποτε της το ζητάνε, κάνει τις καταγγελίες της για τα κακώς κείμενα, για ό,τι την πονάει και κρίνει ότι και εμάς μας πονάει, γράφοντας βιβλία· εκεί, στο «σπίτι της αγάπης», με τα τριαντάφυλλα και τον απόντα Βασίλη Ρώτα παρόντα... Πού βρίσκει σ' αυτή την ηλικία τόση δύναμη; «Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ήθελα να εργάζομαι», απαντάει, «γιατί παιδί, στη Μάνη, κοιμόμουν λίγο, επειδή φοβόμουν το σκοτάδι· και γιατί ήθελα να προσφέρω. Ενας από τους σημερινούς εφιάλτες μου τις νύχτες, είναι άνθρωποι που μου ζήτησαν βοήθεια κάποτε και δεν είχα τη δύναμη να ανταποκριθώ».

Τέτοιο θρίλερ, με εμβόλιμες σκηνές θεάτρου του παραλόγου, πόσα χρόνια έχουμε να δούμε στην Ελλάδα· και να μην μπορούμε να το απολαύσουμε! Το θρίλερ της τρομοκρατίας, πάνω στην κορύφωση του θρίλερ της οικονομίας... Με τα «σπρεντ» να ανεβοκατεβαίνουν και να μας τρελαίνουν, τις «αγορές» να μας δουλεύουν και να μας σταυρώνουν, έτοιμες να μας πιουν το αίμα... Με περίστροφα (γεμάτα, άδεια, οπλισμένα, παροπλισμένα, έχουμε χάσει τον λογαριασμό) πάνω στο τραπέζι... Με «βαθιά λαρύγγια» αποδυναμωμένα, με τον εφιάλτη του ΔΝΤ δυναμωμένο, προ των πυλών μας ... Με την τηλεόραση να ανακυκλώνει τα σκουπίδια της... Επέτειος της «εθνοσωτηρίου 21ης Απριλίου», την Τετάρτη, κλείνοντας τα 43 της χρόνια. Πότε πέρασαν κιόλας! Σαν να ήταν χθες