»Κολυμπουσαν γυμνοΙ

Του Δημήτρη Μητρόπουλου ΝΕΑ

ΟΙ ΑΠΛΟΙ άνθρωποι λένε «γυρίσαμε σελίδα». Η πιο φιλοσοφική προσέγγιση κάνει λόγο για «αλλαγή υποδείγματος». Επισημαίνει πως αυτή γίνεται σταδιακά. Και πως υπάρχει μεταβατική περίοδος όπου ό,τι ίσχυε πριν, δεν ισχύει μετά. Μόνο που αυτό δεν είναι σαφές, αλλά διαπιστώνεται με οδυνηρό τρόπο στην πράξη. Είναι λίγο σαν την παλίρροια. Εκεί που περπατούσες στην άμμο, βρίσκεσαι να κολυμπάς- ή αντιστρόφως. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως βιώνουμε ως χώρα μια αλλαγή υποδείγματος. Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης ισορρόπησε ανάμεσα σε ΗΠΑ και σε Ευρώπη. Ωστόσο, η Αμερική του Ομπάμα είναι απούσα από την κρίση που διανύουμε τους.. τελευταίους δέκα μήνες, αν εξαιρέσει κανείς κάποιες ευγενείς κουβέντες, οι οποίες όμως δεν συνεπάγονται δεσμεύσεις. Αντίστοιχα, η Ευρώπη έχει πάψει να συγχωρεί τα πάντα στην Ελλάδα. Υπήρξαν κι άλλες πολύ κακές φάσεις- ιδίως το 1993-94. Αλλά αυτήν τη φορά υπάρχει κίνδυνος να σπάσει το σχοινί.
ΑΥΤΑ ΣΕ ό,τι αφορά τα πολιτικά. Στα οικονομικά, η σταθερότητα που χαρακτήρισε την Ελλάδα άπαξ και μπήκε στην ευρωζώνη τείνει να μας εγκαταλείψει. Σπρεντ στο τρακοσάρι και δυσχέρεια εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους. Τράπεζες που αδυνατούν να «ρεπάρουν» τα ελληνικά ομόλογα και μόνο στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορούν να τα καταθέσουν για να αντλήσουν ρευστότητα. Ξηρασία στην αγορά και κακοί οιωνοί για ύφεση στην οικονομίαμε απολύσεις και ανεργία. Αυτή είναι η μεταβατική φάση. Πότε θα ξέρουμε ότι περάσαμε σε νέο υπόδειγμα- ότι δηλαδή γυρίσαμε σελίδα; Θα το ξέρουμε αν πάμε στο ΔΝΤ. Αυτό ισοδυναμεί με αδυναμία χειρισμού των δημόσιων οικονομικών. Και συνεπάγεται σκληρότερα μέτρα από αυτά που έχουν ήδη ληφθεί. Στην Ελλάδα αυτά συνοψίζονται σε μείωση θέσεων στην δημόσιο τομέα, συνταξιοδότηση αργότερα και μείωση συντάξεων- ακόμη και αυτών που ήδη λαμβάνονται- απελευθέρωση απολύσεων και ιδιωτικοποιήσεις. Σίγουρα μιλάμε για μια άλλη χώρα.
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ αμφιβολία ότι ένα μεγάλο μέρος του πολιτικού προσωπικού αδυνατεί να συνειδητοποιήσει αυτή την πραγματικότητα και τις συνέπειές της. Η Αριστερά βλέπει πολιτικά οφέλη, αδυνατεί όμως να συλλάβει τη σημασία που έχει η χαμηλή συμμετοχή σε απεργιακές κινητοποιήσεις. Ένα μέρος του ΠΑΣΟΚ- στην κυβέρνηση, στη Βουλή και το κόμμα- αρνείται να αποδεχθεί τη νέα κατάσταση. Επικαλείται το πολιτικό κόστος ή προσπαθεί να τοποθετηθεί έτσι ώστε να αποφύγει να το επωμισθεί. Είναι η περίπτωση Χρήστου Παπουτσή. Ωστόσο, στο νέο περιβάλλον τέτοιες στρατηγικές είναι άτοπες. Τι πολιτικό κόστος να αποφύγεις σε μια Ελλάδα που θα φτωχύνει οριζόντια και κάθετα; Το πώς γινόταν η πολιτική στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης- πόσω μάλλον της ευρωζώνης- δεν έχει καμία σχέση με το πώς πολιτεύεσαι σε μια χώρα που έχει υπαχθεί στο ΔΝΤ. Αν υποθέσουμε ότι μπορεί κανείς να πολιτευθεί σε τέτοιες συνθήκες...
ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ που λέγαμε για τη διαφορά ανάμεσα στο περπάτημα και στο κολύμπι. Κι όπως λένε, «μόνο όταν τραβηχτεί το νερό φαίνεται ποιος κολυμπούσε γυμνός...».