»ΑσυδοσΙα των σουπερμαρκετ

Λώρη Κέζα Πέμπτη 18 Φεβρουαρίου 2010 ΒΗΜΑ

Τα ψώνια στο σουπερμάρκετ έχουν γίνει σαν επίσκεψη στον Λαλαούνη: τα γιαούρτια, τα σαπούνια, τα ζυμαρικά πωλούνται σε τιμές κοσμήματος. Ως το Πάσχα θα ξέρουμε επακριβώς τις λιανικές ανά προϊόν, ανά νομό, καθώς το Παρατηρητήριο Τιμών του υπουργείου Οικονομίας θα επιδοθεί στην επίπονη συγκέντρωση των τιμών για 1.000 προϊόντα. Η καταγραφή αφορά προσώρας εννέα αλυσίδες επί του ελληνικού εδάφους.

Αλλη δουλειά δεν έχουν τα στελέχη που περιβάλλουν την κυρία Κατσέλη; Θα κατασκοπεύουν κάθε ημέρα τις τιμές στα... ράφια; Προτού αμφισβητήσουμε τη χρησιμότητα του Παρατηρητηρίου, να πούμε ότι πολύς κόσμος ενδιαφέρεται για μια τέτοια πληροφόρηση. Στο ένα μαγαζί αγοράζουν καμαμπέρ, στο άλλο οδοντόπαστα, στο τρίτο αναψυκτικά. Αυτά δεν είναι υπερβολές πάνω στην κουβέντα. Σύμφωνα με έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθήνας, ένας στους πέντε καταναλωτές ψωνίζει από τρία διαφορετικά σουπερμάρκετ, ένας στους πέντε από δύο. Οσο φουντώνει η κρίση τόσο ο έλληνας καταναλωτής ψάχνει για ευκαιρίες στα καθημερινά ψώνια του.

Συμβαίνει το εξής παράδοξο. Στον κόσμο όλο η οικονομική ύφεση συμπίεσε τις τιμές του λιανεμπορίου. Οι 250 μεγαλύτερες αλυσίδες του πλανήτη αποφάσισαν να μειώσουν το κέρδος τους προκειμένου να κρατήσουν την πελατεία τους. Λογικό ήταν, ύστερα από ένα σερί αυξήσεων ετήσιου κέρδους. Εδώ έγινε ακριβώς το αντίθετο. Οι τιμές στα σουπερμάρκετ φουσκώνουν καθημερινά. Οσοι περιδιαβάζουν τακτικά τους διαδρόμους των μεγάλων καταστημάτων έχουν εξοικειωθεί με την εικόνα: υπάλληλοι αλλάζουν τα καρτελάκια μην τυχόν και παλιώσουν οι τιμές. Η αισχροκέρδεια δεν είναι ίδιον των ντόπιων επιχειρηματιών. Η διαφορά ήταν χτυπητή από πέρυσι, όταν συγκρίνονταν οι χρεώσεις στα καταστήματα της ίδιας φίρμας σε δύο διαφορετικές ευρωπαϊκές πόλεις, ας πούμε στο Βερολίνο και στη Θεσσαλονίκη. Το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών γέμισε τον Απρίλιο το καρότσι της νοικοκυράς με 117 είδη για να διαπιστώσει ότι σε σχέση με τη Γερμανία καταβλήθηκε ποσό κατά 35% υψηλότερο.

Από πέρυσι τα πράγματα έχουν αλλάξει προς το χειρότερο. Στα ελληνικά μαγαζιά οι τιμές «τσιμπάνε» κάθε εβδομάδα λίγο παραπάνω. Δεν είναι μια αφηρημένη εντύπωση, απότοκη της γενικευμένης κατάθλιψης. Σύμφωνα με φρέσκια έρευνα του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών πληρώνουμε ως και 70% παραπάνω από άλλους Ευρωπαίους- και δεν φταίει ο ΦΠΑ. Το ψωμί και το παντεσπάνι είναι πέντε φορές πιο ακριβό. Κάπου πρέπει να επιρρίψουμε ευθύνες. Οι έμποροι κάνουν τη δουλειά τους- ασύδοτα, αλλά για τα μάτια τους επιτυχημένα. Οι κυβερνήσεις απλώς τους καμαρώνουν. Θα πείτε τώρα, τι φταίει η κυρία Λούκα Κατσέλη αν οι μεγαλομπακάληδες έχουν βαλθεί να μας αδειάσουν το πορτοφόλι; Τι θέλουμε, ανελεύθερη αγορά; Διατίμηση; Προς το παρόν το υπουργείο Οικονομίας επικεντρώνει στη λεπτομέρεια. Με αγορανομική διάταξη σκοπεύει να απαγορεύσει τις προσφορές του τύπου «πληρώνεις ένα γιαούρτι και παίρνεις μαζί οχτώ κιλά βούτυρο».

Οι προσφορές αποπροσανατολίζουν τους καταναλωτές τα τελευταία δέκα χρόνια. Θεωρείται ότι τα παραφερνάλια τούς παγιδεύουν, γιατί δεν καταλαβαίνουν επακριβώς τι πληρώνουν. Να περιμένουμε ότι η κατάργηση των προσφορών θα ποδοπατήσει την ακρίβεια, ότι θα εξαφανίσει την αισχροκέρδεια; Μάλλον όχι. Αν η κυρία Κατσέλη ενδιαφέρεται για τον καταναλωτή, θα πρέπει να πάρει πιο δραστικά μέτρα, από αυτά που συνάδουν με την κοινοτική νομοθεσία και το πολίτευμα (μην εξοκείλουμε σε κομμουνιστικές ακρότητες). Δεν λέμε κάτι καινούργιο, τα λένε οι ενώσεις καταναλωτών από καιρό. Για κάθε κατηγορία προϊόντος να ορίζεται ανώτατο ποσοστό καθαρού κέρδους.

Να υπολογίζεται κάθε χρόνο πόσο κοστίζει, λόγου χάριν, η παραγωγή για ένα κιλό αλεύρι, πόσα θέλει να κερδίζει ο παραγωγός και ποιο είναι το μάξιμουμ για να χαμογελάει και ο έμπορος. Από ένα νούμερο και πάνω το κέρδος θα λογίζεται ως κλοπή και θα υπάρχουν κυρώσεις.

Ενας ενδελεχής έλεγχος τιμών ακούγεται άπιαστο όνειρο και προς το παρόν δεν έχει εκδηλωθεί κάποια άγρια πρόθεση της κυβέρνησης. Υπάρχει εναλλακτική επιλογή. Η μετοίκηση σε άλλη χώρα, με καλύτερους μισθούς, ικανότερους πολιτικούς και φθηνότερα προϊόντα.