»Η γοητεια του ανωφελους

ΓΙΩΡΓΗΣ ΓΙΑΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 2010 ΒΗΜΑ

Oι απεριόριστες δυνατότητες της τηλεόρασης για ενημέρωση, ψυχαγωγία και εκπαίδευση, ο λαϊκός και απροσποίητος (όπως θα όφειλε να είναι) χαρακτήρας της και το αναλογικά χαμηλό κόστος λειτουργίας της (σε σχέση με τις εκπαιδευτικές δαπάνες λ.χ.) είναι στοιχεία που κανονικά θα μπορούσαν να κάνουν την ΕΡΤ μια επιβλητική, τολμηρή και ευφάνταστη ακαδημία λόγου και θεάματος, ψυχαγωγίας και κριτικής, ενημέρωσης και στοχασμού, πολιτικής και φιλοσοφίας. Το ίδιο και η Παιδεία μας θα μπορούσε να ήταν αγαθή και δημιουργική δύναμη στην υπηρεσία του έθνους, όπως άλλωστε και κάθε δημόσιος οργανισμός κοινής ωφέλειας.

Αντ΄ αυτού η ΕΡΤ (και κατ΄ αναλογία κάθε... δημόσιος οργανισμός) εκφράζει, και μάλιστα έντονα, το γνωστό νεοελληνικό σύνδρομο: ακριβοί στο ανωφελές και στο ανούσιο, φτηνοί στο ωφέλιμο και στο ουσιώδες. Το γεγονός λ.χ. ότι χρόνια τώρα η φιέστα του Γιουροβίζιον συνιστά το υπέρτατο όραμα της ΕΡΤ όχι μόνο δείχνει έλλειψη φαντασίας, προσβάλλει όλους εμάς τους θεατές, επειδή απλούστατα οι εκάστοτε υπεύθυνοι πιστεύουν ότι αυτού του είδους τα θεάματα είναι που μας ταιριάζουν. Η ουσία της δημοκρατίας είναι Παιδεία, η αρετή της μάθησης. Αν λοιπόν η ΕΡΤ, ή το σχολείο γενικότερα, αντί να παιδαγωγεί, επιμένει στο στρεβλό και στο ανόητο, τότε ουσιαστικά καταλύεται η δημοκρατία επειδή η δημοκρατία ευνοεί τον κριτικό και ατίθασο λόγο, την εικονοκλαστική ιδεολογία και την αειφόρο ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. Προφανώς υπάρχουν στην αντίπερα όχθη τα εκμαυλιστικά ποσοστά τηλεθέασης της ιδιωτικής τηλεόρασης. Αλλά γι΄ αυτό υπάρχει η δημόσια τηλεόραση, όπως άλλωστε και η δημόσια Παιδεία: για να δείχνει πως το φτηνό όσο και να λάμπει παραμένει έωλο και ανωφελές.

Τις ημέρες αυτές όλοι πιανόμαστε από τα μαλλιά μας στην προσπάθεια να μη βουλιάξουμε μέσα στα τοξικά απόβλητα της εθνικής μας οικονομίας. Ωστόσο, όπως όλοι τελικά ομολογούν, αυτός ο επαπειλούμενος πνιγμός οφείλεται στην έλλειψη αξιοκρατίας και αξιοπιστίας, οφείλεται δηλαδή σε ένα σύστημα αντιπαιδαγωγικό και αντιπνευματικό. Το διαρκές έλλειμμα της Παιδείας και του πολιτισμού μας γενικότερα δεν φαίνεται να μας απασχολεί. Και όμως από εκεί ξεκινούν όλα. Από τα τοξικά απόβλητα μιας ανούσιας και ανωφελούς Παιδείας, μέρος της οποίας είναι και η ΕΡΤ.

Ο κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι ομότιμος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας και συγγραφέας.