»Οι αλλες... δυο προϋποθεσεις

Από τον Παναγιώτη Δ. Παναγιώτου «E» 4/2

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο κ. Παπανδρέου, στο προχθεσινό του διάγγελμα, είπε ό,τι έπρεπε να πει. Εξήγγειλε ένα πλαίσιο οδυνηρών μέτρων, για να αντιμετωπίσει μια επαπειλούμενη οικονομική κατάρρευση της χώρας, την οποία (εκτός από τις μεγάλες δικές μας ευθύνες) απεργάζονται συστηματικά πολυποίκιλα οικονομικά συμφέροντα και κοντόφθαλμες διεθνείς - ευρωπαϊκές πολιτικές επιλογές. Με τις εξαγγελίες αυτές υιοθετήθηκε μια εμπροσθοβαρής πολιτική αντιμετώπισης του δημοσιονομικού προβλήματος, με σκληρά και αντιδημοφιλή μέτρα, με ...προφανή στόχο -εκτός από την αναγκαία εξυγίανση των δημοσιονομικών- την άρση των διεθνών προσχημάτων, που έχουν μετατρέψει την Ελλάδα σε «προσφιλή στόχο», και τη διαμόρφωση προϋποθέσεων «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης» Αρα, κατ’ αρχάς, η σαφής δέσμευση της κυβέρνησης σε μια πορεία σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας έγινε. Υπάρχουν όμως δύο σοβαρά προβλήματα που χρίζουν αντιμετώπισης. Το ένα είναι οι κοινωνικές αντιδράσεις. Είναι σαφές ότι, εκτός από την αύξηση της ανεργίας, θα έχουμε σχεδόν καθολική συμπίεση των εισοδημάτων και στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, και λόγω της περιοριστικής εισοδηματικής πολιτικής, και λόγω του νέου φορολογικού συστήματος. Η εξειδίκευση και η συγκεκριμενοποίηση των μέτρων πρέπει να γίνει με τέτοιους τρόπους, ούτως ώστε το «κόστος της κρίσης» να επιμερισθεί με δίκαιο τρόπο. Αυτό είναι προϋπόθεση για να υπάρξει κοινωνική συνεννόηση. Διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος, αν δεν «συνεννοηθούμε», το κόστος της κρίσης να είναι μεγαλύτερο για όλους! Μπορεί όλοι να έλεγαν μέχρι χθες στην κυβέρνηση «πάρτε μέτρα» και να την «έψεγαν» για την καθυστέρηση, αλλά από τη στιγμή που τα μέτρα αυτά θα «ακουμπήσουν» και τους ίδιους είναι πολύ πιθανόν οι συμπεριφορές να αλλάξουν. Γι’ αυτό τα «μέτρα» χρειάζονται, οπωσδήποτε, ιδεολογικοπολιτική στήριξη και αναλυτική πολιτική εξήγηση.

Το δεύτερο πρόβλημα είναι ο κίνδυνος μιας ανεξέλεγκτης ύφεσης, που θα επηρεάσει αρνητικά όλα τα δημοσιονομικά δεδομένα, θα δημιουργήσει ασφυξία στην αγορά και θα εκτινάξει την ανεργία σε μη ελεγχόμενα ύψη. Αρα τα μέτρα πρέπει να συμπληρωθούν με συγκεκριμένο αναπτυξιακό πακέτο, με θεσμικές μεταρρυθμίσεις, προσέλκυση επενδύσεων και ανακατανομή πόρων. Κάθε άλλο παρά εύκολη δουλειά, στην κατάσταση που βρισκόμαστε. Ισως το «παραγωγικό έλλειμμα» της χώρας είναι πιο κρίσιμο μέγεθος από το «δημόσιο έλλειμμα». Γι’ αυτό πρέπει να «τρέξουν» το ΕΣΠΑ, τα αυτοχρηματοδοτούμενα δημόσια έργα, οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, τα επενδυτικά κίνητρα, η ενίσχυση της πράσινης ανάπτυξης κ.λπ. Και οι τράπεζες επιτέλους να «ξεκολλήσουν» και να παίξουν πιο θετικό ρόλο στη ρευστότητα και στην τόνωση των αγορών.

Παναγιώτης Δ. Παναγιώτου
panpan@pegasus.gr