»Θελει αρετη και τολμη...

Tου Αλεξη Παπαχελα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Το 2010 θα μπορούσε να είναι μια καλή χρονιά για την Ελλάδα. Σας φαίνεται περίεργο; Και όμως, κάθε μεγάλη κρίση εμφανίζει και μεγάλες ευκαιρίες για μια χώρα. Καθώς λοιπόν μοιάζει να έχουμε πιάσει πάτο, το 2010 θα μπορούσε να είναι το έτος μεγάλων θεσμικών αλλαγών και αντιμετώπισης αρχαιότατων παθογενειών της χώρας. Σκεφθείτε λοιπόν ένα 2010, κατά το οποίο ο πρωθυπουργός και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης συμφωνούν σε ορισμένες τομές: αλλαγή του εκλογικού νόμου με κατάτμηση τουλάχιστον των γιγαντιαίων περιφερειών, ελλογισμένη νομιμοποίηση των μεταναστών δεύτερης γενιάς, περιφρούρηση των πανεπιστημίων με μέτρα που αποφασίζουν οι σύγκλητοι και τα οποία κρατούν έξω από τις σχολές τις σκοτεινές δυνάμεις της βίας κ. ά. Ταυτοχρόνως με αυτά τα θεσμικά μέτρα φανταστείτε μια Ελλάδα όπου τα... βενζινάδικα έχουν ταμειακές μηχανές, το λαθρεμπόριο των καυσίμων περιορίζεται δραματικά, τα προκλητικά επιδόματα τμήματος του κρατικού τομέα περικόπτονται αισθητά, τα κλειστά επαγγέλματα ανοίγουν και περιορίζονται οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και οι πανάκριβες εθελουσίες έξοδοι για τους προνομιούχους χρήστες της μεθόδου του «κοινωνικού τσαμπουκά».

Ολα αυτά και άλλα πολλά βρίσκονται στα σχέδια της σημερινής κυβέρνησης και παράλληλα τυγχάνουν (τα περισσότερα) της υποστήριξης της Ν. Δ. Δεν είναι λίγα και δεν είναι και δειλά. Θα βρουν όμως απέναντί τους ένα ισχυρότατο μέτωπο κομματικών, συνδικαλιστικών, επιχειρηματικών, ακόμη και εγκληματικών συμφερόντων. Η παρτίδα που θα παιχθεί θα είναι εξαιρετικά σκληρή και με αβέβαιο αποτέλεσμα. Ο κ. Παπανδρέου έχει μια ευκαιρία να μιλήσει με αμεσότητα στην κοινή γνώμη και να πείσει για την ανάγκη όλων των αλλαγών που προωθεί. Ο κ. Σαμαράς εμφανίζεται πρόθυμος να βάλει πλάτη σε αρκετούς τομείς προς όφελος της χώρας.

Πρέπει όμως να είμαστε ρεαλιστές. Τους πρώτους μήνες του 2010 οι αγρότες θα βγουν ή, για την ακρίβεια, θα κλείσουν τους δρόμους, γιατί θεωρούν ότι το κράτος πρέπει να τους βγάλει από τα αδιέξοδά τους. Τι θα κάνει τότε ο κ. Παπανδρέου; Θα ακολουθήσει το μοντέλο Καραμανλή, της παράδοσης άνευ όρων δηλαδή, και πού θα βρει τα λεφτά για να τους ικανοποιήσει; Πέρα όμως από τους αγρότες, είναι πολλές οι κοινωνικές ομάδες που θα αντιδράσουν εντονότατα μόλις νιώσουν ότι χάνουν τα κεκτημένα τους. Και είναι ακόμη σίγουρο πως θα έχουν συμμάχους στην κοινοβουλευτική ομάδα και στο κόμμα, όπως φάνηκε στο περιώνυμο επεισόδιο με το διχίλιαρο.

Αυτή τη φορά, όμως, δεν είναι μόνο δικό μας αποκλειστικά θέμα το αν θα αλλάξουμε ως χώρα ή αν θα βουλιάξουμε. Μας παρακολουθούν με το «δάχτυλο στη σκανδάλη» οι αγορές, οι... κερδοσκόποι και οι εταίροι μας στην Ευρωζώνη. Τώρα κάνουν διακοπές σε πανάκριβα θέρετρα, αλλά δεν μας έχουν ξεχάσει. Ο υπουργός Oικονομικών τούς έπεισε αλλά συνεχίζουν να ρωτούν επίμονα: «Ποιον τελικά θα ακούσει ο πρωθυπουργός σας; Τον κ. Παπακωνσταντίνου ή την κ. Κατσέλη και τους κομματικούς;». Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με σιγουριά, γιατί θα εξαρτηθεί από το πόσα, ποια και πόσο βίαια θα είναι τα μέτωπα που θα έχει ανοίξει η κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση ο κ. Παπανδρέου και το προσωπικό του επιτελείο θα χρειαστεί να αποδείξουν πως έχουν γερά νεύρα, «σπονδυλική στήλη» και αντοχή τους επόμενους μήνες.

Ο κίνδυνος είναι προφανής: ο κ. Παπανδρέου να προχωρήσει σε απαραίτητες και σημαντικές θεσμικές αλλαγές, αλλά η χώρα να βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση και στα πρόθυρα της πτώχευσης. Ιστοριοδίφης φίλος μου θύμισε τις προάλλες τον Χαρίλαο Τρικούπη, ο οποίος είχε πολλά και μεγάλα οράματα για τη μεταρρύθμιση του τόπου αλλά αναγκάστηκε να εκστομίσει εκείνη την περίφημη ιστορική φράση, που ας ελπίσουμε πως δεν θα επαναληφθεί...