»Τα στενα των Τεμπων‏

Του Νίκου Κωνσταντάρα
από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Η κατολίσθηση στα στενά των Τεμπών, η οποία έκοψε την Ελλάδα στα δύο, μοιάζει με κάκιστο οιωνό σε μια εποχή όπου όλα φαίνονται να στραβώνουν, ύστερα από μια μακρόχρονη αλλά εύθραυστη ευημερία. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι γίναμε σαν τους Τρώες του Καβάφη, καταραμένοι να βλέπουμε όλες μας τις προσπάθειες να καταλήγουν σε ήττα. Δεν είναι τίποτε άλλο, όμως, από την επιβεβαίωση του ελληνικού τοπίου - αυτού που καθόρισε την ιστορία και τον χαρακτήρα των Ελλήνων από την αρχαιότητα έως σήμερα...
Αυτή η ευκολία με την οποία η Ελλάδα «κόβεται στα δύο» είναι και η αιτία που ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός διαμορφώθηκε σε πόλεις-κράτη, οι οποίες τη μία συγκρούονταν, την άλλη συμμαχούσαν και, γενικώς, εξελίσσονταν με μια αυτονομία που επέτρεπε στην κάθε μία να ορίζει το δικό της πολίτευμα και, σε μεγάλο βαθμό, τη δική της ιστορία. Το «ελληνικό θαύμα», σε πολύ μεγάλο βαθμό, οφείλεται στα ψηλά βουνά με τα στενά περάσματά τους.
Τα Τέμπη και οι Θερμοπύλες ήταν και οι φυσικές πύλες που χώριζαν τον ελλαδικό χώρο σε βορρά και νότο, το πεδίο των μαχών εναντίον των Περσών, των Ρωμαίων και όσων άλλων ήθελαν να κατακτήσουν όλο τον ελλαδικό χώρο. Τα τελευταία χρόνια είναι και το αγαπημένο σημείο των αγροτών της γύρω περιοχής, οι οποίοι σαν μικρός στρατός μπορούν να επιβληθούν στον υπόλοιπο λαό και να ικανοποιήσουν τα αιτήματά τους με την ελάχιστη προσπάθεια. Και ενώ η Ελλάδα φαινόταν να εξελίσσεται, ο στενός, άκρως επικίνδυνος δρόμος που περνούσε μέσα από τα Τέμπη μάς υπενθύμιζε πάντα ότι οι Ελληνες ήταν ικανοποιημένοι να συνυπάρχουν με τις δυσκολίες του τοπίου, χωρίς να κάνουν σοβαρές προσπάθειες να εκσυγχρονίσουν τη χώρα τους. Μόνο όταν σκοτώθηκαν 21 παιδιά γυμνασίου σε τροχαίο το 2003 άρχισαν εργασίες για να παρακαμφθεί επιτέλους η θρυλική κοιλάδα από τα δεκάδες χιλιάδες αυτοκίνητα, φορτηγά και λεωφορεία που τη διέσχιζαν κάθε μέρα. Τα έργα δεν πρόλαβαν - το ιστορικό τοπίο ξαφνικά επιβλήθηκε πάλι στους ράθυμους σημερινούς κάτοικους αυτής της δύσκολης γης.
Τώρα, όπως η οικονομία μας οπισθοδρομεί, έτσι και οι συγκοινωνίες μας επιστρέφουν στην προ εθνικής οδού εποχή, στους στενούς δρόμους των ορεινών επαρχιών, των περασμένων δεκαετιών.