»ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ 2009 Ο Ελληνας δανειοληπτης

Από τον ΧΡΗΣΤΟ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Ο νοικοκύρης κι ο ανοικοκύρευτος. Ο έχων πολλά, αλλά και ο έχων ανάγκη άλλων 99 δραχμών για να συμπληρώσει κατοστάρικο, όπως ακουγόταν στο θρυλικό «Της Κακομοίρας».
Ο μικρός, ο μεσαίος και ο μεγάλος επιχειρηματίας. Ολοι χρωστάνε. Ακόμα και -ή μάλλον, ιδίως και- το ίδιο μας το κράτος. Τα δικά του «ανοίγματα», αποτέλεσμα ασύλληπτης σπατάλης, χρόνια τώρα, προς άγρα και ικανοποίηση κομματικής πελατείας έχουν τσακίσει κυρίως εκείνους που ποτέ δεν γεύτηκαν τη... γαλαντομία του. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας έφτασε τα 12,5 τοις εκατό του ΑΕΠ (ενώ είχαμε παραμυθιάσει τις Βρυξέλλες ότι ήμασταν μόνο στο 6,5 τοις εκατό, και εισπράξαμε έτσι την αυστηρή επίπληξη των εταίρων μας «κόφτε την πλάκα με τις αστείες... στατιστικές σας, το πάρτι τελείωσε»).

Από την άλλη, οι τράπεζες, που έλαβαν κρατική ενίσχυση 28 δισεκατομμυρίων ευρώ και πήραν βαθιά ανάσα, όχι μόνο δεν ανταπέδωσαν τη χειρονομία αλλά, όταν οι πελάτες τους βρέθηκαν σε δεινή θέση, έκλεισαν τις κάνουλες για νέα δάνεια και επιδόθηκαν σε ένα, άγριο πολλές φορές, σαφάρι για να μαζέψουν οφειλές. Πολλοί επιχειρηματίες σταμάτησαν να κάνουν επενδύσεις. Οι τράπεζες, που κάποτε και ζητιάνος να περνούσε απ' έξω, θα του 'διναν όποιο δάνειο ήθελε, δεν στήριξαν -τώρα στα δύσκολα- πολλά και ίσως και αξιόλογα επιχειρηματικά σχέδια και προγράμματα. Η γνωστή ρήση του Μαρκ Τουέιν, ότι τραπεζίτης είναι κάποιος που σου δίνει μια ομπρέλα όταν έχει λιακάδα και σου την παίρνει πίσω όταν βρέχει, επαληθεύτηκε πολλές φορές φέτος, δυστυχώς.

Το 2009 ήταν μια άσχημη χρονιά. Πολύς κόσμος γονάτισε από τα χρέη. Τα νοικοκυριά οφείλουν τώρα στις τράπεζες περί τα 120 δισεκατομμύρια ευρώ. Το 2010 θα είναι, πιθανώς, ακόμα χειρότερο. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιώργος Προβόπουλος, βλέπει ότι τη χρονιά αυτή, «ο κίνδυνος εισοδήματος των νοικοκυριών θα ενισχυθεί». Αυτοί που έχουν ήδη υψηλές δανειακές υποχρεώσεις, αναμένεται να ζοριστούν ακόμα περισσότερο, αφού το πραγματικό τους εισόδημα θα υποστεί και άλλη περικοπή λόγω της διαφαινόμενης αύξησης της φορολογικής τους επιβάρυνσης.

Τη χρονιά που πέρασε, ο Ελληνας δανειολήπτης απέκτησε ώς και δικό του ριάλιτι σόου στην τηλεόραση, για να διηγείται την πονεμένη του ιστορία, και να περιμένει βοήθεια και καθοδήγηση από τρίτους, υποτίθεται ειδικούς. Ακόμα και αν μερικές τέτοιες ιστορίες φαντάζουν παρατραβηγμένες, πιθανώς για λόγους τηλεθέασης, δεν είναι λίγοι εκείνοι που παρακολουθούν την εκπομπή και ταυτίζονται απόλυτα με το πρόβλημα που βλέπουν να ξετυλίγεται στις οθόνες τους. «Την οικονομική καταστροφή ακολουθούν η ψυχολογική καταστροφή και η εμφάνιση κοινωνικών προβλημάτων», επισημαίνουν οι ερευνητές του Πολυτεχνείου Κρήτης.

Το 2007, και πριν εκδηλωθεί η παγκόσμια κρίση, η Τράπεζα της Ελλάδος εκπόνησε μεγάλη δειγματοληπτική έρευνα για τον δανεισμό και τη χρηματοοικονομική πίεση στα νοικοκυριά. Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν το 2008, και από τότε είχε φανεί πως τα ανεξέλεγκτα χρέη των Ελλήνων ήταν κιόλας μια πυρηνική βόμβα στα θεμέλια της ίδιας της ζωής τους. Ιδού ένα μικρό πορτρέτο αυτού που επιλέξαμε φέτος ως «Πρόσωπο της Χρονιάς».

* Δανειολήπτες είναι σχεδόν οι μισοί Ελληνες.

* Το 22% καταβάλλει σχεδόν το 1/3 του μηνιαίου εισοδήματός του για την αποπληρωμή των δόσεων.

* Η πλέον «διαδεδομένη κατηγορία δανεισμού» συνεχίζει να είναι εκείνη μέσω πιστωτικών καρτών, με το ποσοστό των νοικοκυριών με οφειλές από πιστωτικές κάρτες να αυξάνεται το 2007 στο 60,8% από 54,4% το 2005. Σήμερα, ο Ελληνας χρωστάει στις κάρτες περίπου 10 δισ. ευρώ.

* Σε κάθε τρία άτομα ηλικίας 20 ετών και άνω αντιστοιχούν τουλάχιστον δύο πιστωτικές κάρτες -ανταγωνίζονται στα ίσα τα αυτοκίνητα και τα κινητά!

* Σχεδόν έξι στους δέκα Ελληνες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αποπληρωμή της δόσης του στεγαστικού τους δανείου, ενώ περισσότεροι από έξι στους δέκα ζορίζονται να πληρώσουν ακόμη και το ενοίκιό τους.

* Στη χώρα μας πάνω από 2 εκατομμύρια πολίτες βρίσκονται κάτω από τα όρια της φτώχειας (832.456 νοικοκυριά), ποσοστό 21% του πληθυσμού, που είναι το μεγαλύτερο από τις χώρες της ευρωζώνης.