»Το παιχνιδι ηγεμονιας στην ΕΕ

Γράφει ο Γιώργος Δελαστίκ στο ΕΘΝΟΣ

Σκάει στα γέλια κανείς διαβάζοντας τις τελευταίες ημέρες στις ευρωπαϊκές εφημερίδες τα πιο απίθανα -και ασήμαντου πολιτικού βάρους- ονόματα πολιτικών που επιχειρείται να προωθηθούν ως υποψήφιοι για τα ύψιστα αξιώματα που προβλέπει η δήθεν κοσμοϊστορική Συνθήκη της Λισαβόνας: αυτά του «προέδρου» και του «υπουργού Εξωτερικών» της ΕΕ ή καλύτερα του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του ύπατου εκπροσώπου Εξωτερικών Υποθέσεων, όπως είναι οι επίσημοι τίτλοι αυτών των υποτιθέμενα σημαντικότατων θέσεων κατά τον θόρυβο που έκαναν τέσσερα χρόνια τώρα οι «ταλιμπάν της ευρωλαγνείας». Ανθρακες ο θησαυρός, κατά πώς φαίνεται. Μάλλον ένα σετ νέων... «Μπαρόζων» μας ετοιμάζουν οι ηγεμονικές δυνάμεις της Ε.Ε.

Στο θέμα π.χ. του προέδρου της ΕΕ, από μια προσωπικότητα (μισητή μεν για πάμπολλους, αλλά αναμφισβήτητης παγκόσμιας εμβέλειας) σαν τον Βρετανό τέως πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ, την τελευταία εβδομάδα ξεπέσαμε στον παγκοσμίως άγνωστο Βέλγο πρωθυπουργό Χέρμαν βαν Ρομπέι! Κόντευαν να περάσουν δύο χρόνια που οι Βέλγοι δεν κατόρθωναν καν να σχηματίσουν κυβέρνηση και μόλις τα κατάφεραν πριν από λίγους μήνες, συζητούν οι Γαλλογερμανοί να βάλουν τον Φλαμανδό πρωθυπουργό... πρόεδρο στην ΕΕ! Είναι κωμικοτραγικό.

Δεν αποκλείεται την άλλη Πέμπτη να μάθουμε τα δύο ονόματα. Μία έκτακτη σύνοδος των ηγετών της ΕΕ αναμένεται να συζητήσει το θέμα και ίσως επικυρώσει το αποτέλεσμα των παζαριών που ήδη διεξάγονται με φρενιτιώδεις ρυθμούς.

Αξίζει όμως να αναλύσουμε το πώς παίζεται στον τομέα αυτόν το παιχνίδι ηγεμονίας στην ΕΕ από τις μεγάλες δυνάμεις της ηπείρου.

Το πρώτο ζήτημα είναι αν Βερολίνο και Παρίσι θέλουν μια ηγετική φυσιογνωμία ως πρόεδρο της ΕΕ ή έναν... γραμματέα των συνόδων κορυφής. Αν αποφασίσουν το πρώτο, τότε αυτός θα προέρχεται από μεγάλη χώρα, θα είναι της απόλυτης εμπιστοσύνης των Γερμανών και των Γάλλων και πολιτικά θα είναι δεξιός. Αν επιλέξουν αυτή τη φορά το δεύτερο, έναν «Μπαρόζο», τότε ο νέος πρόεδρος θα προέρχεται από μικρή χώρα κατά προτίμηση και οπωσδήποτε θα έχει ασήμαντο πολιτικό βάρος αν προέρχεται από κάποια μεγαλύτερη, κατά το πρότυπο του Ρομάνο Πρόντι. Σε καμιά περίπτωση δεν θα επιλεγεί ένας νέος Ζακ Ντελόρ. Οι μέχρι τώρα ενδείξεις δημιουργούν την εντύπωση ότι τείνουν στη λύση του ασήμαντου διεκπεραιωτή των τρεχουσών υποθέσεων.

Το δεύτερο ζήτημα είναι ότι αν ο πρόεδρος είναι όντως πολιτικός δεύτερης διαλογής, ο υπουργός Εξωτερικών αντικειμενικά αναβαθμίζεται. Λόγω της θέσης του θα παίζει στη διεθνή σκηνή σημαντικότερο ρόλο από τον πρόεδρο.

Σε αυτή όμως την περίπτωση -με δεδομένο μάλιστα ότι αν βγάλουν δεξιό πρόεδρο, θα κάνουν τον συμβιβασμό να δώσουν το αξίωμα του υπουργού Εξωτερικών σε σοσιαλδημοκράτη- θεωρείται απίθανο να δώσουν οι Γαλλο-γερμανοί τη θέση αυτή σε Βρετανό. Θα ήταν άκρως παρακινδυνευμένο να εκχωρήσουν στη βρετανική διπλωματία ένα αρκετά ισχυρό όπλο, το οποίο φυσικά το Λονδίνο θα αξιοποιήσει πρωτίστως για την προώθηση των βρετανικών συμφερόντων. Βερολίνο και Παρίσι δεν έχουν φυσικά αυταπάτες ότι θα μπορούν να υπαγορεύουν π.χ. στον νυν υπουργό Εξωτερικών της Βρετανίας Ντέιβιντ Μίλιμπαντ την πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει και αυτός να υπακούει, αν τον αναγόρευαν σε υπουργό Εξωτερικών της ΕΕ.

Γι αυτό και ο επικεφαλής της ομάδας των ευρωσοσιαλιστών, ο Γερμανός Μάρτιν Σουλτς, δήλωσε τη Δευτέρα ότι θεωρεί οριστική την άρνηση του Μίλιμπαντ και έσπευσε να εκφράσει την υποστήριξη της ομάδας του στον Ιταλό Μάσιμο Ντ Αλέμα, ο οποίος είναι της γαλλογερμανικής επιρροής και πολιτικής εμβέλειας μικρότερης ακόμη και από του Ρομάνο Πρόντι.

Γι αυτό επίσης οι Ευρωπαίοι σοσιαλιστές αρνήθηκαν τον περασμένο μήνα να υποστηρίξουν την υποψηφιότητα ως προέδρου της ΕΕ του Βρετανού Τόνι Μπλερ.

ΟΧΙ ΣΕ ΕΥΡΩ-ΗΓΕΤΕΣ
Είναι ακόμη εποχή κρατών

Η τροπή που έχουν δώσει στη συζήτηση για την επιλογή των δύο προσώπων για τα ύπατα αξιώματα της ΕΕ οι ηγεμονικές χώρες, αποδεικνύει ότι δεν επιθυμούν στην παρούσα φάση την ανάδειξη ευρω-ηγετών με κύρος και επιρροή. Ηδη από την εποχή της μοιραίας διεύρυνσης της ΕΕ, το 2004, με τα κράτη της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, η πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης έχει υποστεί σοβαρές αλλαγές. Προωθείται κατ επιλογήν, μόνο σε τομείς που ενδιαφέρουν τους οικονομικά ισχυρούς, ενώ έχει ενισχυθεί η παρουσία και η επιρροή των μεγάλων χωρών αυτοτελώς, προκειμένου να υπερασπιστούν τα δικά τους εθνικά συμφέροντα και μόνο. Η οικονομική κρίση, όπως είναι ευνόητο, έχει ενισχύσει ισχυρότατα την τάση αυτή.