»Το καταραμενο δογμα

Tου Αλεξη Παπαχελα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Υπάρχει ένας σίγουρος τρόπος να πάει πολύ πίσω η χώρα και να μην προχωρήσει καμία από τις απολύτως αναγκαίες αλλαγές που χρειάζονται. Ενα θύμα κατά τη διάρκεια μιας συμπλοκής διαδηλωτών με αστυνομικές δυνάμεις θα προκαλούσε χάος στους δρόμους, αναζωπύρωση όλων των μεταπολιτευτικών κλισέ και στερεοτύπων και θα μπλόκαρε κυριολεκτικά τη σημερινή κυβέρνηση. Ζήσαμε τον Δεκέμβριο του 2008 όσα απίστευτα ακολούθησαν τον άδικο θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Ενα θύμα κατά τη διάρκεια κινητοποιήσεων θα είχε πολλαπλό αντίκτυπο.

Κάποιοι πιστεύουν ότι ένα κομμάτι των. ακραίων αριστερίστικων ομάδων, και όχι μόνο, θα ήθελε ένα θύμα ακριβώς για να κεφαλαιοποιήσει τα όποια πολιτικά κέρδη. Ηδη, άλλωστε, διακρίνεται ένας ανταγωνισμός μεταξύ γκρουπούσκουλων, αλλά και οργανωμένων ομάδων που πρόσκεινται σε κόμματα της Αριστεράς, για το ποιος θα κάνει την πιο «άγρια» και σκληρή ενέργεια. Οι σκηνές των διαδηλωτών που κρατούν καδρόνια με τα οποία δέρνουν τους αστυνομικούς, οι έφοδοι οργανωμένων ομάδων σε κυβερνητικά κτίρια και άλλα γεγονότα δείχνουν ότι κάποιοι πιέζουν όλο και παραπάνω τα όρια της διαμαρτυρίας και της χρήσης βίας. Ακόμη και ο τρόπος που κάποιοι ωθούσαν τον 88χρονο ηρωικό Μανώλη Γλέζο έξω από τη Βουλή, σαν να ήθελαν να βεβαιωθούν ότι θα υφίστατο τα χημικά της αστυνομίας, δείχνει ότι κάποιοι επιμένουν στην εποχή μας να ψάχνουν για ήρωες ή θύματα...

Αυτό το άγχος, ενός θύματος στους δρόμους, είχε επανειλημμένα παγώσει τις κυβερνήσεις Καραμανλή και εμπόδιζε την αστυνομία να κάνει αυτό που το Σύνταγμα ορίζει ως καθήκον της. Ακόμη και σήμερα η κυβέρνηση φοβόταν να ανοίξει την Πανεπιστημίου με τη χρήση αστυνομικής δύναμης για να μη σημειωθούν τραυματισμοί.

Δυστυχώς η κοινωνία, και κυρίως τα Μέσα Ενημέρωσης, ζουν σε μια σχιζοφρένεια σε σχέση με το τι είναι επιτρεπτό και τι όχι. Θέλουμε νόμο και τάξη, αλλά με... παρθενογένεση, χωρίς τη χρήση χημικών, κλομπς, νερού. Η μέθοδος αυτή δεν έχει εφευρεθεί πουθενά αλλού στον κόσμο, ακόμη και στις πιο ώριμες δημοκρατίες.

Εχει έλθει όμως η ώρα να απαντήσουμε, ως κοινωνία, στο ερώτημα «ποια είναι τα ανεκτά όρια διαμαρτυρίας». Οταν, ας πούμε, κάποιος 50χρονος ή 80χρονος «αγωνιστής της αντίστασης» επιχειρεί να απελευθερώσει έναν συλληφθέντα από την αστυνομία, είναι θεμιτό να τον απωθούν οι άνδρες της ή όχι; Οταν κάποιοι κάνουν έφοδο και θέλουν να καταλάβουν ένα δημόσιο κτίριο, τη Βουλή ή το Συμβούλιο της Επικρατείας, μέχρι πού πρέπει να τους ανεχθούν οι αστυνομικοί; Οταν κάποιοι κινούνται με εμφανείς απειλητικές προθέσεις εναντίον αστυνομικών, πρέπει η αστυνομία απλώς να υποχωρεί και να τους αφήνει να προχωρούν; Πότε και υπό ποίες συνθήκες μπορεί να αφεθεί κάποιος ή κάποιοι να διακόψουν την κυκλοφορία σε ένα δρόμο; Ολα αυτά τα ερωτήματα πρέπει να βρουν ώριμες, πρακτικές απαντήσεις που θα ισχύουν για όλους. Το μοντέλο της μεταπολίτευσης έχει αποδειχθεί καταστροφικό και δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Η αστυνομία προφανώς πρέπει να είναι εκπαιδευμένη, ψύχραιμη και πειθαρχημένη. Η αδικαιολόγητη χρήση υπερβολικής βίας είναι ανεπίτρεπτη και πρέπει να τιμωρείται παραδειγματικά. Την ίδια όμως στιγμή, δεν είναι δυνατόν να επαναλαμβάνεται εκείνο το καταραμένο δόγμα της αμυντικής στάσης που οδήγησε στην καταστροφή της πόλης και στην κατάλυση του κράτους για πολλές ώρες.

Πολλοί προβλέπουν πως η χώρα μας θα περάσει μια παρατεταμένη περίοδο αναταραχών. Είναι πολύ βασικό οι συνδικαλιστές και τα στελέχη της Αριστεράς που σκέπτονται και έχουν αίσθηση ευθύνης να απομονώσουν πολιτικά και πρακτικά εκείνους που επιδιώκουν ένα θύμα. Και κατόπιν είναι κρίσιμο να αποφασίσουμε ως κοινωνία ποια, επιτέλους, είναι τα όρια που ανεχόμαστε όλοι μαζί στη διαμαρτυρία και τη βία.